—Olerti—

Y.E.L.

Egarin

                                Uso zuria, errazu

                                nora yoaten zeran zu.

                                Españiako portuak oro

                                elurretan daduzkazu.

                                Gaur gauerako ostatu

                                nere etxean baduzu.

Nunai iraitzia,

bertakoena izan-arren,

iltzen doakun enda zarraren

zotiña naiz eta asperen.

Eskale arrotz,

nunaiko bai ta iñungo ez,

munduz-munduko yudu landerra

baño re noa iges ta iges.

— «Zaude gurean»

—erregu zenbait anaiek.

¡Zer besterik nai luteke nire

billa dabiltzan etsaiek!

Esku ongillek

ogi eskeintzen didate.

Aurrera yoaz diñet. «Millesker,

nire gosea txit beste....»

Atzetik, luze,

niri so gelditzen dira,

miñ-ozka dute barne-muñetan,

malkoa zaie begira...

Nora yuten dan?

Non bizi dan? Nor daiteken?

Izenik, etxerik, aztarrenik

Yel'ek ez dizu emanen...

Batzuk maitea

anbat bestek nardetsia,

gobernutarrek aopean zin:

labur ken baietz bizia...

Eguratsaren

gorputzik-eza ta ariña

bear, gutxinaz, alderazteko

eizezakurren agiña.

Kaleak, aier,

erdal birao ta parre:

yoputu gaitun ikurriñaren

gezur batzar ta akelarre.

¡Zergatik ez dun

karrikan yotzen doñurik?

¡Non koka-gabe ez bait-du usoak

gezal neurgera aidatzerik!

Enparantzetan

Euskadiren eriotza

aldarrikatzen asi ezkero...,

basamortuko abotsa.

«Uso zuriak

portuak elurrez ditu»;

euskaldun-onen etxe barnetan

baño ostaturik ez bait-du.

Santa-Kutz dama,

izkuta-agertuz, an-emen.

Atzo Otxandion, gaur Ayan, biar

Biar Yainkoak esanen.

Etxahun berri,

yo Erromara erromes;

ate ertsietan uste-ezeneko

«¡Ve victis!»..., barkapen ordez.

Alare, munka

antzi dunaren itzala.

Gladiatzallek erio-aurrez

ala Kaiser'en aztala.

Presondegiko

bazter batean arkia

du ereskiña, iltzerakoan

gudarin batek utzia;

Euskal-ziñopek

Aberriaren ibaian

ixuritako odol berberaz

ezotua are Bizkaian.

Illobitako

untzadun gurutz-arritan

zarren goi-arnas eske aozpez

gau eman oi du sarritan;

T'Aitor'en atsak

mintzo izu omen dagio:

«Euskadi Yesukin guruztua

iltzen ziyoak»... —dasaio.

«Belaunez belaun

eunkitan oñorde genun

berdingabeko leñargi ura

ia eten duk gaurregun.

«Izotzik zegok,

aberri-izotzez, larrea;

Aberriaren eguzki-ezak

suondo zeukak yendea.

«Suondo zeudek

gutarrak, antziñatiko

argidiriak noiz sukaldetik

gaurko illuna aienduko.

«Asaba zarren

enborra itzaltzen ba'lua,

berandu gabe gogaiak piztuz,

piztu abertzale sua».

Ta artan dabiltzu,

izkutuka ta urduri,

txadonetako laratzak pizten,

bibotedunen itzuri.

Zear-mearka

saiest orduko atea,

sartu ta Aberri-soñuz betetzen.

dardarazten etxapea.

T'obi-lurrunez

kutxa gordean otzepel

errauspe zetzan beingo didarra

txinpartetan ler: Gora Yel!

Leiotatik at

landara galda goria,

Yel'ek bere eskuz ta yaupal-atsez

zirraraz irazekia.

Abioitikan

bai eder gauez uria;

¡bri-bri, bai eder!,

sendi bana ardai,

Euskalerri martiria!

Arku'ko Yone

baño re, etsaiek errea,

or, zendorrean Erri oso bat,

ura bezin errugea,

lotsaz gorrituz

kondairaren zerupea...!

¡Geroak beio, gaur uka zaion

Erri santuen ospea!

Izotzetan su!

Yel'i zor zaion mirari.

¿Merezi ote, munduz munduko

yudu landerraren zori?

1940-1955