L I T E R A T U R   A L D I Z K A R I E N
G O R D A I L U A

 

 
 

                   - Literatur Aldizkarien Gordailua
                   - Olerti aldizkaria
                   - Ale honen aurkibidea

                   - Ale honi buruzkoak (azalaren irudia eta fitxa)

Aurreko artikulua— Olerti 1960 III (1960-uztaila/iraila) —Hurrengo artikulua




 

 

Bertsolariaren nortasuna

 

Zeleta

 

        Bein eta berriz esan dezagun: arrigarrizkoa dala gure bertsolariak doñu politez kantatuz as.matu, tajutu eta bat-batean egoki bertsoa botatzeko duten azkartasuna.

        Eta esan au egiztutzeko, ez degu urrutira jun bearrik. Adibidez, ona emen, neronek oraintxe tajutuko dedan bertso onen esanaiaren egiazpena, ondorengo bertsoaren bidez:

 

                Egokitu au degu,

                oindik-oindikoa;

                Eibar'ko txapelketan

                Gertaturikoa;

                arrigarriro geok

                ikusitakoa;

                batek asita, bestek. bukaturikoa:

 

Irigoien'ek:

                 Eibar'en egiten da

                eskopeta piña...

Uztapide'k:

                 Nik ba-daukat aspaldian

                ementxe egiña.

                Aspaldi izango dezu,

                zerorrek jakiña:

                Oker tirata ere

                «botatzen» dakiña!

Eta nik geituko riona:

                 Orra tajutu zuek

                bertso atsegiña».

 

        Bertsolariaren azkartasun eta iaiotasuna ezagutzeko, ba-ditugu ezaugarri geiago ere. Begira:

        Ikus daigun, bein batean, gaixorik, il-zorian aurkitzen zan adiskide kutun bat ikertzen edo bixitatzen izan-da, Uztapide, bere lengusu, Basarri eta Zepai, lau bertsolariak gaixoaren etxetik aldetzerakoan osatu zuten bertsoa:

 

Lenengoak:

                Gizon onek ez du asko palta

                oraintxe iltzeko,

Bigarrenak:

                Zer gaitz txarra dadukan

                mundun bizitzeko.

Irugarrenak:

                Zein da prestatzen dana

                zuluan sartzeko?

Laugarrenak:

                Ni preparatuko naiz

                enterratutzeko!

 

        Oraindik geiago. Ona emen beste gertatu bat, gure bertsolarien trebetasuna eta azkartasuna zenbaterañokoa dan ezagutzeko:

        Aldi artan etzan, noski, gaur aiñako aukerarik, erri batetik bestera noiz-nai, ez ordu batetik bestera jun aal izaleko, eta Santa Kurutz-bezpera batean, urteroko promesa edo igespidea aitzaki arturik, Lezo'rako irten ziran etxetik, urrengo goizean-goiz antxe aurkitzeko asmoz eta gogoz, Zizurkil'go bertsolari ospetsu Kortazar eta Uztarri, eta gaba igarotzeko Pello Errotaren arrebaren Ostatu-Etxean sartu omen ziran; eta jakiña, erriko jendeak jakin bezin laister bi bertsolari jator aiek ostatu artan zirala, berealaxe jendez inguraturik aurkitu ornen ziran, eta jendetzaren bertso-egarria asetu nairik, onako bertso au bota omen zuan, apaitan ari zan maitik bat-batean jeikirik, Uztarri'k:

 

                Kortazar ta Uztarri,

                alkarren lagunak,

                Zixurkil'dikan gatoz,

                kristau ezagunak,

                Nola gertatu diran

                Lezo'rako egunak,

                gu ara juatia,

                pentsatu degunak:

                lagundutzen ba-digu

                SANTU KRISTO JAUNAK!

 

        Ango jendearen oiu ta txaloak! Baiña, belaxe, al dakizute zer gertatu zan?

        Nunbait Pello Errota'ren arreba ura ere, bertsolaria izan... eta, jakiña!, emakurneak, «emakumea»-rena. Danen aurrean jarririk edo zegoan tokitik, gartsu ta adigarri, begira zer-nolako bertso jatorra ta egokiagorik ezindakoa bota zun:

 

                Kortazar ta Uxtarri,

                onera etorri-ta,

                apaitan ari dira

                lasai exerita,

                Santa Kurutz eguna

                aitzaki artuta.

                Andria ta umeak

                etxian utzita:

                orretxeri nago, ni,

                GAIZKI IRITZITA!

 

        Emakume bertsolari ark, ederrak eman zizkien, bere ateraldi zorrotzekin, bi bertsolari arroxka aieri! Ortan dago BERTSOLARIAREN NORTASUNA. Bertsolaria ez da edozein!

 



Literatur Aldizkarien Gordailua Susa argitaletxearen egitasmoa da.