|
Espriu olerkaria
(1913)
Salvador Espriu
euskaratzailea: A. Onaindia
Gaur, gazteen artean batez be, agotan dabillena dogu katalan olerkari au. Ta beronen ospe ta izena gaillurragotu dabenak, eta ez gitxi, Ricard Salvat teatruglliea ta Raimon kantaria izan dira. Idazle jatorra ta ugaria, olerkiak, antzerkiak, elezar-irakurgaiak eta kritika-saioak ditu.
Gerona'ko probintzian, Santa Coloma de Farners'en jaioa izan arren, umetan Arenys de Mar, Mediterraneu itxasegalera aldatu zan, eta gaur Barzelona'n bizi izanik be, Salvador Espriu'k beti abestu izan ditu umetan ain maitekor bere altzoan artu eban itxas-bazterreko txoko pertxenta. Sinera —au da, Arenys, itzulietara irakurri ezkero— bere lan osoan agertzen da, bere «aberri txiki» lez, olako maitagarriz sorgindutako erri berezi lez.
Gurasoen erakutsia, beti eder. Espriu'ren aita agiri-idazle edo notari zan, eta bere eguneroko zeregiñak amaitzean, lagun batzukaz alkartu ta literatura gaiai buruz izketaldi biziak, oso atsegin yakozan. Eder-zale orrein artean zan gure olerkaria be, sarritan beintzat. Beraz, ezta arritzekoa, orandik amabost urteko zala, liburu idazteari emona aurkitzen ba'da: 1929'garrenean idatzi ta argitaratu eban Israel, bere lenengo liburua; ta andik urte bira, El doctor Rip. Oso goiztar agertua dogu gaurko katalan literatura saillean.
Literaturan guztiok daukaguz txit atsegin yakuzan idazie ta liburu batzuk. Zeintzuk ete ziran idazle gazte onentzat? Geroago baten berak diñosku: «Ikastuna, Luzili'ri egiñiko Idazkiak, Jainkozko Antzerkia, Erregegaia, Ikasbide-itzaldia, Kixote, Zurra ta polizi-nobela batzuk irakurri ezkero, izanzarata ta beste adierazpen ez-egoki barik be, naikoa daukagu bizialdi illun au emoteko».
Lenengo itz-lauz idatzi eban, gerra aurretik batez be. Gero olerkitan. Zortzi bat liburu ba-ditu, bertsoz idatziak, argitaratuta. Illeta ta sista, txandaka darabiltz. Beti arin, eder, ezkututsu. Espriu'k goi-goiraiño jaso dauala esan daikegu katalan izkera.
Agerbide lez ona amasei oietako.
1) A la vora del mar...
A la vora del mar. Tenia
una casa, el meu somni,
ala vora del mar.
Alta proa. Per lliures
camins d'aigua, l'esvelta
barca que jo manava.
Els ulls sabien
tot el repas i l'ordre
d'una petita pàtria.
Com necessito
contar-te la basarda
que fa la pluja als vidres!
Aviu cau nit de fosca
damunt la meva casa.
Les roques negres
m'atrauen a naufragi.
Captiu del càntic,
el meu esforc inútil,
que pot guiar-me a l'alba?
Ran de la mar tenia
una casa, un lent somni.
1) Itxaso-ertzean...
Itxas-ertzean.
Etxea, neure amesa, neukan
itxas-ertzean.
Branka jasoa. Ur-bide
jarei zear neroian
iz-ontzi perkatza.
Begiak ba-ekien
oso aberri txiki baten
atsedena ta kiria.
Nik zuri edatsi bear
zelako izua dautsen
leiarrak euriari!
Gau itsua jausten da gaur
nire etxearen gaiñera.
Arkaitz baltzeranak
ondora narakarre.
Abestiaren atxillo,
ustel yat kemena, nok nau
goiz-argira zuzenduko?
Itxasotik ur neukan
etxea, ames belaska.
2) Les paraules
Hi ha tristesa darrera
les paraules, lents carros
en corrua que porten
runa de tu, molt tedi
de tarda de diumenge,
temor de dany. Se't tanquen
runa de diumenge,
libres i amics, els llavis
de les coses. Malèvols
aprenents d'homes grisos
t'encalcen per dificils
retorns a Déu. Intentes
amagar-te ben dintre
del teu hivern, on puguis
amb tanis records encendre
l'ultim foc. Després mires
amb ulls ja buits i penses
a dormir. Però encara,
a les palpentes, venen
ferida porcellana,
nocturna seda, i trenques,
des d'una aigua profunda,
veus d'oblidats, intacte
vidre vell de paraules.
2) Itzak
Istura dago itzen
ostean, zure mozkiñak
daroezan burdi nagiak
erreskadan, igande-arratseko
iguiñaldi ikaragarria,
kalte-bildur. Isten yatzuz
liburu ta lagunak, gauzen
ezpanak. Gizaseme nabarren
ikas-berri gaizkilleak
Jainkogana zaitue bultzatzen
itzulbide ez errezetatik.
Zeure negu-barne, txit barne,
gorde-nairik zabiltz, or
oroi askoz azken-sua ixetu
al daikezun. Gero so dagizu
begi utsakaz, ta lo egin
uste dozu. Baiña oindiño,
itsu—mandoka, ba-datoz
troska zauritua,
gau-ziriko; ta austen dozu:
ur beetik aiztuen abotsak,
itz-murko zar ikugea.
3) Vianant
Suporto abismes
i el secret de la flama que dóna
una esperanca de claror.
Els ilums del vespre encenen
quieta felicitat, rera les portes
del palau solitari.
Com fum, com l'heura,
com el vent de las altes
silencioses planures,
vetilo, abraso, rondo.
Soc cridat a reunir-me,
amb rebels que obeeixen
disciplines de pluja.
Avanca en somnis
el caminant. Ressona
com un cor, des del silenci,
el pas del caminant.
3) Bidazti
Leza itsuak daroadaz
eta argi-itxaro pitiña
eskintzen dauan gar-ixilla.
Arrats-argiak zorion mana
ixetzen dabe, jauregi
bakarraren ate ostean.
Keak lez, untzorriak lez,
zelai zabal ixiltsu
ta jagietako aizeak lez,
kuku dagit, laztan, ingura.
Euriaren lege-irakatsiai
men dagitsen ezi-gatxakaz
alkartzera deitua nozu.
Amesetan, aurrera dagi
bidaztiak. Biotz batek lez,
ots dagi ixil-altzotik
bidaztiaren urratsak.
4) Cançó de la vinguda de la tarda
Una a una,
en els meus ulls ordeno
les vides conegudes.
Casa, carena, barca,
ample respir de l'aigua,
clara rosa. Amb paraules
sempre noves vestia
la tarda ja nascuda.
La nua tarda,
que de la llum sortia
al mar i a la muntanya.
4) Arrats-eldukerako kanta
Banan banan,
neure begietan dodaz
eratzen bizitza ezagutuak.
Etxe, kadena, ur-ontzi,
uraren arnas zabala,
larrosa argi. Itz beti
barriakaz jazten zan
arrasti jaio-barria.
Arrasti billoiztua,
itxasoan eta mendian
argitik sortzen zana.
5) Cançó de capvespre
S'enduien veus d'infants
el sol que jo mirava.
Tota la Ilum d'estiu
se'm feia enyor de somni.
El rellotge, al blanc mur,
diu com se'n va la tarda.
S'encalma un vent suau
pels camins del capvespre.
Potser demà vindran
encara lentes hores
de claror per als ulls
d'aquest esguard tan àvid.
Però ara és la nit.
i he quedat solitari
a la casa dels morts
que només jo recordo.
5) Illunabarreko kanta
Ume-oiuak ostuten dauste
begiratzen neban eguzkia.
Lo-min biurtzen yatan
udaldiko argi guztia.
Orduariak, orma zurian,
arratsa zelan doan diñosku.
Aize leun bat eznetan dago
illunabar bideetan barrena.
Biar bear bada etorriko
dira oindiño argizko
ordu apatzak begiratze
bizi onen begientzako.
Baiña orain gaua da.
Bakarrik gelditu naz ni
neuk bakarrik gogoratzen
ditudan ildakoen etxean.
6) Endins de la boira...
Endins de la boira
de l'alba,
què veies, catador,
què veies ara
home, cérvol, arbre?
Guarda el teu ràpid dard,
deixa la fina llanca.
Penetraràs millor
en el secret d'aquesta
profunda vida clara,
tan solitària,
si la fereixes amb
destral ben afilada.
Però mira'm abans,
enllà de l'hora calma.
Endevina que sóc
a la vora de l'aigua.
6) Laiño barruan...
Goiz-nabarraren
laiño barruan,
zer dakusazu, eiztari,
zer dakusazu orain:
gizon, orain, zugatz?
Gorde zeure gezi ariña,
itxi aztamakil leuna.
Obeto sartuko zara
bizi sakon argi,
ain bakarti onen
ezkutuaren barrenean,
aizkora ondo zorrotzez
zauritu ba'dagizu.
Baiña so nagizu lendik,
ordu barea igarota.
Asma egizu zer nazan
uraren ertzean.
7) I, després, el silenci...
I, després, el silenci,
petit, tan fràgil,
pell de tambor
que percudi la pluja.
Unes mans
molt suaus
davallaren la morta
cançó,
ninot penjat,
deis llavis de la follia
i la duien piadosament
al repòs de la llum.
Era portada en ales de paraules,
paraules mai no dites,
abelles resplendents.
I jo les seguia
fins al jardi llunyà,
i faig entrar l'eixam
endins de l'oblit,
i fonello ja per sempre el rusc.
7) Eta, gero, ixilla...
Eta, gero, ixilla,
txiki, ain zingle,
euriak jo eban
tanbor-narrua.
Esku batzuk
oso leunak
beeratu eben,
zoramenaren ezpanetatik
eta argiaren atsedenera
eroien jaiera errukitsuz,
abesti illa,
panpa urkatua.
Itzen egoetan eroana zan,
iñoiz be esan bako itzak,
erle diztiatzailleak.
Eta nik narraitsen
urriñeko baratzeraiño,
ta, aiztuaren barru-barrura
erle-moltzoa sar-erazoz
betikoz estaltzen dot eultza.
8) Quan la llum pujada des del fons del mar...
Quan la llum pujada des del fons del mar
a llevant comenca just a tremolar,
he mirat aquesta terra,
he mirat aquesta terra.
Quan per la muntanya que tanca el ponent
el falcó s'enduia la claror del cel,
he mirat aquesta terra,
he mirat aquesta terra.
Mentre bleixa l'aire malalt de la nit
i boques de fosca fressen als camins,
he mirat aquesta terra,
he mirat aquesta terra.
Quan la pluja porta l'olor de la pols
de les fulles aspres deis llunyans alocs,
he mirat aquesta terra,
he mirat aquesta terra.
Quan el vent es parla en la solitud
deis meus morts que riuen d'estar sempre junts,
he mirat aquesta terra,
he mirat aquesta terra.
Mentre m'envelleixo en el llarg esforc,
de passar la rella damunt deis records,
he mirat aquesta terra,
he mirat aquesta terra.
Quan l'estiu ajaca per tot l'adormit
camp l'ample silenci que estenen els grills,
he mirat aquesta terra,
he mirat aquesta terra.
Mentre comprenien savis dits de cec
com l'hivern despulla la son dels sarments,
he mirat aquesta terra,
he mirat aquesta terra.
Quan la desbocada força dels cavalls
de l'aiguat de sobte baixa pels rials,
he mirat aquesta terra,
he mirat aquesta terra.
8) Itxas-barrenetik jagitako argia
Itxas-barrenetik jagitako argia
ekeran ikaraz asten danean,
lur au dot begitu,
lur au dot begitu.
Sarkaldea zarratzen dauan mendi-kate zear
mirotzak zeruaren argitasuna eroanean,
lur au dot begitu,
lur au dot begitu.
Eguratsa gau-gaixoz ito bearrean dabillela
ta itzal-agoak bideai aginka ari dirala,
lur au dot begitu,
lur au dot begitu.
Urriñetako abetxu arri latz zanbrotsuen
auts-usaiña euriak an-or zabaltzean,
lur au dot begitu,
lur au dot begitu.
Beti alkarregaz dagozalako barre dagien
nire illen bakartadean aizea mintzatzean,
lur au dot begitu,
lur au dot begitu.
Gomutapen gaiñ nabarra igaroz dagidan
indarketa luzean zaartzen nazan artean,
lur au dot begitu,
lur au dot begitu.
Udeak zabaldi lokartu guztian zear
kirkillak edatu ixil zabala etzin-aztean,
lur au dot begitu,
lur au dot begitu.
Neguak mats-aien loa zelan billoizten dauan
itsuaren atzamar jakintsuak ulertzen ebela,
lur au dot begitu,
lur au dot begitu.
Euri-jasaren zaldien oldar ero basatia,
agotik surrera, kaleak beera jasten danean,
lur au dot begitu,
lur au dot begitu.
9) Matrimoni
Tanca el ponent a fora,
tot l'estiu, la parada
fatiga de suburbi,
geranis i falzies.
Tens erdenada i neta
i a punt la nostra casa,
veritat? De seguida
comencarem a dir-nos,
potser, velles paraules.
Te'n riuràs, pero sento
dintre, de sobte, rares
veus de Déu i manubris,
set de gos o missatge
de lents records que es perden
part enlla d'un pont fràgil.
I tu portes la tassa
de malalt i en silenci
t'asseus, mentre ens condemnen
els anys, els morts, l'enorme
balcó roent del vespre.
9) Ezkontza
Itxizuz atean sarraldea,
udaldi osoan, basauriko
itomen otzana,
moko-bedar eta irak.
Garbi, eraz ta gertu
daukazu gure etxea,
ezta alantxe? Bat-batean
asiko gara alkarri esaten,
bear bada, antxiñako itzak.
Zuk barre, baiña barruan nik
laster nabaitzen Jainkozko
dei bakanak eta gider-otsak,
txakur-egarria naiz zubi zingle
ostean galtzen diran oroi
geldi batzuen mandatua.
Ta or dakazu zuk gaixoaren
katillua ta ixil-ixillik
jesarten zara, urteak, illak,
sarkaldeko balkoi aundi
gartsuak gaitzesten gaituelarik.
10) Pero tu te'n rius...
Però tu te'n rius
penses que l'aranya
sempre tindrà fil.
Em tornes mesell
i em deixes podrint-me
en aquest femer.
Vens quasi de franc
al drapaire tires
de la pell de brau.
Gos, la teva tos
voldria escurar-nos
fins al moll de Pos?
Ensenyem al fart
els nostres vells queixos
ja del tot xuclats.
Rebentes de tip,
mentre esdeveniem
cada cop més prims.
De tant badallar,
mira com els préssecs
cauen del cavall.
Envoltat de fum,
perds el món de vista
i t'acluques d'ulls.
Quan despertarás,
la rialla als llavis
se t'estroncarà.
10) Baiña zuk barre
Baiña zuk barre dagizu:
amaraunak, uste dozu,
beti izango daula aria.
Legenartsu itzuli
ta sarama ontan usteldu
nadin bertanbera izten nozu.
Ta piltzar saltzailleari
duban saltzen dautsazuz
zezen-narruzko zerrendak.
Txakur, ire irritsak
marraskatu nai gindukez
azurren muin-muiñeraiño?
Aseari derakutsaguz
geure matrail zaharrak,
zimel-zimel egiñak.
Osorik lertzen zara,
gero ta makalago gu
egiñaz giñoazalarik.
Arrausi ta arrausi,
begitu tentelak zelan
zalditik diran jausten.
Keagaz inguratua,
begiak itxi ta ez
dakusazu mundua.
Baiña iratzartzean,
irriparra ezpanean
geldituko yatzu.
11) Els meus ulls ja no saben...
Els meus ulls ja no saben
sinó contemplar dies
i sois perduts. Com sento
rodar velles tartanes
pels rials de Sinera!
Al meu record arriben
olors de mar vetllada
per clars estius. Perdura
en els meus dits la rosa
que vaig collir. I als llavis,
oratge, foc, paraules
esdevingudes cendra.
11) Nire begiak ez dakie...
Nire begiak ez dakie orrez gero
joandako egunak eta eguzkiak
ikuskatzen besterik. Nola dantzudan,
Sinera'ko ibil-tokietan zear,
zalpurdi zarren birunda otsa!
Gomutara datorkit oindiño be
uda argietako itxaso ernaien
usaiña. Neure atzamarretan dirau
beiñola antzitu neban larrosea.
Eta orobat ezpanetan auts itzuli
diran aize, su, itz-solasak.
12) Guany pur
Abatia a cops de pal,
perseguint-la dins del somni
amb urgent tenacitat,
nobles ocells augurals.
Deixa la llum de muntanyes
i davalla vers ciutat.
Es decanta per l'entrada
de cavall sicilia.
Treu darreres gotes
de qui no té res.
S'aprofita sempre
de fam o de set.
Tracta en pa, rajoles,
teixits, ferro vell.
Ven avui per cent
el que costa tres.
Gemegant contava
a tothom que hi perd.
Aplega en poc temps milions.
Aleshores alquiria
de l'Església absolucions,
per si de cas hi ha una mica
de Déu o potser d' Infern.
Tan segures inversions
donaran renda bonica:
no saps mai si aquestes coses
a la llarga són reals.
Trametia als hospitals
i als Infants Escrofulosos,
a vegades, quatre rals.
Tots els règims troba bé,
mentre pugui fer diner.
De prestigi va en augment,
mastega amb enteniment.
Per malalt no es fica al lit.
Es tan savi que ha reunit
llibres i llibres triats
(lloms de pell, titols daurats).
Per arrodonir cultura,
compra discos i pintura.
Es distreu jugant al mus
i passeja en automòbil
com si fos un gra de pus.
Predicant seny i moral,
arribava, gras, content,
a una edat patriarcal.
Moria sobtadament,
sense gens de sofriment.
Quan el duen a enterrar
segueixen rera el taüt
capellans i forces vives,
en enorme multitud
aprengui la joventut.
En nom de tots els ocells
esclafats, dipositem,
en homenatge, corones
de lliris i de clavells
al blanc sepulcre. Després
corbarem, servils, l'esquena
en presencia deis hereus.
12) Irabazi utsa
Makillaka erasten eban,
leiazko zitalkeritan
lo-aldian erasorikan,
beltxargaen egaz jasoa,
igar-egazti jatorrena.
Itxi egizu mendien argia
ta jatsi zaite uri-aldera.
Sikiliar zaldiaren sarrera
alde da erabagitzen.
Atera ezer ez daukanagandik
atzenengo tangadak.
Gose naiz egarriaz
beti oi da baliatu.
Saldu ta erosi ogia, adrilluak,
zapiak, burdiña zarra.
Gaur eunean saltzen dau
itu balio dauana.
Galtzen dauala guztiai
kexuka zirautsen.
Azkar pillotzen milloiak.
Ordun orretan artzen ditu
Eleizatik askespenak,
Jainko-pizkak edo-ta
inpernurik baldin ba'dago be.
Diru-iraulketa ain ziurrak
irabazi bikaiña ekarriko:
ezin jakin gauza oneik
luzarora egizko diranik.
Gexo-etxeetara zitun bialtzen
eta Ume Gingildunetara,
noiz edo noiz, lau erreal.
Edozein jaurpide daurki eder,
dirua baldin ba'da egitekoa.
Itzal-entzutez azirik doa,
zurtasun andiz dau zeatzen.
Gaixoarren ezta ogeratu oi.
Jakintsu baita, pillatu ditu
idazti ta idazti oberenak
(narruzko bizkar, urrezko buru).
Bere jakitea biribiltzearren,
dizka ta margo-lanak erosten.
Musean jokatuz da atsegintzen
eta beribillian egurastu oi da
zorna-garau baten antzean.
Zentzuna ta bizi-legea aldarrikatuz,
elduten zan, azal bete, doatsu,
erkaba baten adiña artzeraiño.
Ez bat ez bi, supituan ilten zan,
ezertariko neke-oiñaze bagarik.
Obiratu bear dauenean,
jarraian doaz ilkutxa atzetik
apaizak eta indar biziak,
lagun-aldra ikaragarrian.
Ikas begie jente gazteak!
Zapaldutako egazti guztien
izenean, ipiñi daiguzan,
goratzarrez, illobi zurian
zitorizko ta krabeliñazko
koroiak. Orren ondorean,
makurtuko dogu, adeitsu, bizkarra
oiñordekoen begi aurrean.
13) Cançó del matí encalmat
El sol ha anat daurant
el llarg somni de l'aigua.
Aquests ulls tan cansats
del qui arriba a la calma
han mirat, han comprès,
oblidaven.
Lluny, enllà de la mar,
se'n va la meva barca.
De terra endins, un cant
amb l'aire l'acompanya:
«Et perdràs pel camí
que no té mai tornada».
Sota la llum clement
del matí, a la casa
deis morts del meu vell nom,
dic avui: «Sóc encara».
M'adormiré dema
sense por mi recanca.
I besarà l'or nou
la serenor del marbre.
Solitari, en la pau
del jardí deis cinc arbres,
he collit ja el meu temps,
la rara rosa blanca.
Cridat, ara entraré
a los fosques estances.
13) Goiz bareko kanta
Uraren lo-aldi luzea
urreztuz joan da euzkia.
Ezti-aldira eldu danaren
begi aunatu oneik
arakatu dabe, ulertu dabe,
aaztuaz joiazan.
Urrun, itxaso aundiruntz,
doa nire txalupea.
Lur-barrutik, abesti batek
airez laguntzen dautso:
«Biur-biderik eztauan
txidorrean zu galduko».
Goizeko argi samurraren
azpian, eta neure aide
ildakoen etxean, gaur
diñot: «Oindiño ba-naz».
Biar lo egingo dot
ezeren bildur barik.
Urre barriak mosutuko dau
atxurdiñaren naroa.
Bakarti, bost zugatzezko
baratzaren bakean,
batu neban neure aldia
larrosa zuri bakan.
Deitua, orain naz sartuko
bizitoki goibeletan.
14) Assaig de càntic en el temple
Oh, que cansat estic de la meva
covarda, vella, tan savatge terca,
i com m'agradaria d'allunyar-me'n,
nord enllà,
on diuen que la gent és neta
i noble, culta, rica, lliure,
desvetllada i felic!
Aleshores, a la congregació, els germans dirien
desaprovant: «Com l'ocell que deixa el niu,
així l'home que se'n va del seu indret»,
mentre jo, ja ben lluny, em riuria
de la llei i de l'antiga saviesa
d'aquest meu àrid poble.
Pero no he de seguir mai el meu somni
i cm quedaré aquí fins a la mort.
Car sóc també molt covard i salvatge
i estimo a més amb un
desesperat dolor
aquesta meva pobra,
bruta, trista, dissortada patria.
14) Kanta saioa eleizan
Oi, asperturik bai naukala
neure lur koldar, zar eta orren basatiak,
eta pozik bai nintzakeala aldenduko,
ipar alderantza,
jentea diñoenez garbia
ta prestua, argi, aberats, azke,
iratzarri ta zoriontsu dan lekura!
Ordun, anaidian, anaiak esango leukie
gaitz-etsiz: «Abia itxi txoria dozu,
bere sorterritik doan gizona»
nik bitartean, urrindua, barre egingo
neuke neure sorterri elkor ontako
lege ta jakituri zarrari begira.
Eztot baiña, iñoiz be, ames au egiztuko
ta ementxe dirauket eriotzararte.
Ni be koldar ta basati naz osoan,
eta maite dot gaiñera,
samintasun etsi-etsiaz,
neure sorterri lander,
loi, illun eta doakabe au.
15) Diré del vell foc i de l'aigua
Diré del vell foc i de l'aigua.
Si crema molt la neu,
glacava més la flama.
Diré de l'espasa i de l'aigua.
Si m'ha ferit la font,
em guarirà l'espasa.
Diré de l'ocell i de l'aigua.
Si llum de cims al riu,
fosca de terra Pala.
Diré de la rosa i de l'aigua
la mort de la mar fa
la flor més perdurable.
Diré dels meus ulls i de l'aigua.
Si tot ho mira el llac,
jo tinc les nines blanques.
Dic la pluja, la pluja, la pluja clara
i el plor de l'endinsat
sense retorn per l'aigua.
Dic el nom del no-res
enllà del fons de l'aigua.
15) Su zarra ta ura diñot...
Su zarra ta ura diñot.
Edurrak bizi ba'dau erreten,
sugarrak geigo eban izozten.
Ezpata ta ura diñot.
Iturriak zauritu ba'nau,
ezpateak nau osatuko.
Txoria ta ura diñot.
Ibaian gaillur-argirik ba'dau,
lur-illuntasuna dauko egoak.
Larrosa ta ura diñot:
itxasoaren eriotzeak
iraunkorrago dagi lorea.
Neure begiak eta ura diñodaz.
Zingirak oro begitu ba'dagi,
nik betsein zuriak daukodaz.
Euria, euria, euri argia diñot
eta itzulera barik uretan
galdu danaren negar-miña.
Ezer-ezaren izena diñot
uraren ondo-ondotik.
16) Assentiré de grat...
Assentiré de grat, car només se'm dona
d'almoina la riquesa d'un instant.
Si poguessin, però, durar
la llum parada, l'ordre ciar
deis xiprers, de les vinyes, deis sembrats,
la nostra llengua, el lent esguard
damunt de cada cosa que he estimat!
Voltats de por, enmig del glaç
de burles i rialles d'albardans,
hem dit els mots que són de sang
d'aquest vell poble que volem salvar.
No queden solcs en l'aigua, cap senyal
de la barca, de l'home, del seu pas.
L'estrany drapaire omplia el sac
de retalls de records i se'n va,
sota la fosca pluja, torb enllà,
pels llarg camins que s'esborren a mar.
16) Pozik baietsiko dot...
Pozik baietsiko dot, eskupeko lez
emona bai-dot une hateko ondasuna.
Iraun al ba'lebe, alan eta guzti,
argi geldiak, nekosten, mahastien
eta alor-ereintzen sail aratzak,
gure izkuntzak, begirakune patalak
nik eder izaniko gauza guztien gaiñ!
Izuz inguratuak, ixeka-izotzen
eta zantarren barre-algara erdian,
gaizkatu nai dogun erri zar onen
odola diran itzak erasi ditugu.
Uretan ezta ildorik geratzen,
ezta ontzi-, gizon-, oin-lorratzik.
Zapizar saltzaille arrotza oroizko
mozkiñez zakua bete ta ba-doakizu,
lanbro goibeltsu-pean, bisutsean,
itxasoan txautzen diran bide luze zear.
| 
