L I T E R A T U R   A L D I Z K A R I E N
G O R D A I L U A

 

 
 

                   - Literatur Aldizkarien Gordailua
                   - Olerti aldizkaria
                   - Ale honen aurkibidea

                   - Ale honi buruzkoak (azalaren irudia eta fitxa)

Aurreko artikulua— Olerti 1980 (1980) —Hurrengo artikulua




 

 

Hamaika itz huts

 

J.M.Z.

 

                  I

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

        Jainkoaren erreinua

        eta parte metereolojikoa.

 

Mateo cinco veintiuno

esan du eskultoreak,

eta hamalau apostolu jarri ditu

zalaparta soinu

—zaldien saltoka ots—

hitz zalapartatsu batean

dantzari errukior;

hitz batean sartu

ta joan da

desafio utzita Ama Birjinaren

harriaren errukizko

Kristo etzana ta ez otsana

horren itzalean.

 

Alferrik borratu dio gure Herrian

bigarren apostoluari

besarteko tiroa.

 

                  II

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

 

        Kapitalen erreboluzioa

        ta merkatariaren argumentarioa.

 

Esposatuta eraman zuten

gizona.

Baina, egon.

Poesiarik egin nezake oraindik

arrats epeletan.

Inportazioko

pultsera berriak ziren.

 

Bai, noski,

diot,

egi dela lanbroaren pena,

eta beste gauza batzuk ere

gure artean:

txiklearen prezioa,

protestako abestia

eta dolmenak ezkero

oraindik sortzen ari zaigun

Herria.

 

                  III

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

 

        Hamalau noskik

        ez dute baina bat balio.

 

gure gizonak uste du

poesia dela

multiplikatzeko tabulak

edo bihotz pareko

ozkirria

eta laino gris metafisikoa.

 

Baina lainoak

behean eusten du

Bilboko ke zatarra

eta bihotzak...

ai bihotzak: plastikozkoak

jarri nahi dituzte.

 

Multiplikatzeko tabulak

geratzen dire

bakarrik.

Bainan multiplikatzeko tabulak

eta kasik logaritmoak

Gobernuko ofizinatan

daude

eta ezin ditezke

poesia izan.

 

                  IV

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

 

        Geroa,

        alferraren leloa

 

Eta gure profetek

ez dute tenplu haundirik

profetizatu nahi.

Eta zenbaitek

esaten dute:

«gazte oiek»

eta besteek lehen esaten zuten:

«esos viejos»

eta orain

«zahar horiek» hasi zaizkigu

esaten

hatxe ta guzti.

Bainan ez dute

tenplurik eraikiko

harik eta

tabernan eta kalean

edo baserritan eta reuniotan,

baztarretan eta batzarretan

«guk

gaur eta bihar eta etzi»

denek entenitzeko eran

esango duten arte.

 

                  V

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

 

        Hitz emana,

        zor.

 

Gure Herriaren salterioan

ez da kabitu oraindik

Itxas Gorriko pasaizoa:

Israel Ejitotik irten zanean,

Haundia baida Haren errukia.

Ez digute oraindik desertuko

galeperrik

jateko astirik eman.

Hor daukagu itxasoa

aurrean,

eta Faraonen zaldiak

atzetik.

 

Moises bat behar dugu

Herriaren indarrarekin

edo Jainkoaren errukiarekin,

ezin ahal izango baidu

Aaronen makilarekin,

itxasoa agortu dezaigun.

 

Bainan bilatu dezagun bizkor

pasatzeko

Herririk ere izan dezagun.

 

                  VI

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

 

        Idia adarretik

        eta gizona hitzetik.

 

«Babiloniako urbide-ondoetan exeri ginen,

Sion-herriminez negar egiteko;

hango ibai ertzeko saratsetan

geneuzkan ziztzilik gure zitarak.

Erbesteratu ginduzenak,

kantateko esan ziguten,

gure zapaltzaileak jolastarazteko:

« Kanta zaiguzute Siongo kantaren bat».

 

Gure salmuak kalean daude,

bi korutan,

edo hiru-lautan kantatzen dire:

Bai ta ezka

ari zaizkigu batbatean

koru guztiak salmu berbera abesten,

edo asmotan bakarrik:

zeren eta salmua konpontzen

ari gera eta ez gera gu konpontzen.

 

Bainan aizkenean

Herriaren matxinoek,

fundizioek eta laminazioek,

eta parkeko ziburuek

errezatuko digute

Herriaren errosario bakarra.

 

                  VII

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

 

        Belearen arrautzatik

        usorik ez.

 

Gure eskola umeak

bizkorrak dire oso,

eta ikasten dute

sumak eta restak egiten,

egurraren ari guztiak

eta Viriato nun jaio zen;

eta eskolatik kanpo

ikasten dute kanikatan,

indiozko pelikulak

nun ematen dituzten

eta katakumeak nundik

sortzen diren.

 

Gure eskola-umeak

bizkorrak dire oso,

bainan ez dakite umekeriak besterik.

Bainan harien gurasoak

espezialista dire gehienbat:

zineko akomodadore

eta zigarro erretzaile.

 

Hori bai:

denek salbatu nahi digute Herria.

Hala esan beharko.

 

                  VIII

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

 

        Sardina erdi jan,

        sardina erdi lan.

 

Bai,

eta gure Herriak ez du

aspaldian sardina erdirik jan.

Eta jendea

goserik hiltzen da

goseari pekaturik

erantsi ere gabe.

 

Bainan gizon langileak

ez du

lamien erreinuan ere

atsedenik hartzen.

Eta penatako animen

aterperik gabeko

gure mendiotan dabiltz

jentil-harritan

ezkutuko batzarrak egiten:

Eta erabaki dute

gure Herriak salbatu egin

behar duela

edo ez dutela Jainkoaren erreinuan

ametituko.

 

Eta handik ezinean

hemendik atera behar dugu

Herriaren ogi-erdi

eta sardina biak

multiplikatuko dizkigun

profeta.

 

                  IX

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

 

        Ardo gozoak

        Lau begi ta oinik ez.

 

Bainan gure salbazioak

begi bat eta hiru oin

behar ditu

gutxien-gutxienez.

Hobe luke, noski,

Herriaren oin eta

begi guztiak balitu.

 

Bainan amoranteak bezala

pareka desegiten badugu

gure egia,

ostoak bezala eramango

ditu haizeak egi txikiak

eta ez da

haritzik geratuko

gure jeografia osoan.

 

Bainan haizeak ez du

osto bakarrik ere eramango

baldin eta

gure jeografia

Herriaren oin eta begi

guzien artean osatzen badugu.

 

                  X

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

 

        Goseak

        jolasik ez.

 

Gure mendietan

neguko elurra

poesia-gai ona da,

bainan gure olerkariek

ez dute asko abesten,

zeren eta

neguko gauak

otz eta luze dira

eta gure Herriko gaua ere

otz eta luze dijoa.

 

Bainan ez dezatela

poetek atertu.

 

Eta neguaren zuritan

Herriaren bizia

egunaren argi berritara

esnatzen bada

Apokalipsi zuri batean

altxatuko dira goizeko zortziretan

fabrikako turutak,

kaletako dendak

eta etxeko gosariak.

 

Eta eskolan umeak

Historia berri bat hasiko dira

ikasten,

nola egun batean

lau aingeru zurik

Herrik-nahi xahar bat

konfirmatu zuten.

 

                  XI

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txanponetan:

 

        Zu hor ta ni hemen,

        in sekula sekulorum. Amen.

 

Eta bukatuko dut

poema,

eta Herriaren errekan utziko dut.

Bainan Herriaren erreka

zalapartatsu dator

mendietako kolorez.

Eta nire poemak

ez dio kolorea kenduko,

eta ez dio kendu

nahi ere.

 

Mendian, esaten du

eskultoreak,

misteriotsuki jardun zuten

gure asabak

zeruaren aurrean.

Eta menditik datorren

poemak

—barkatu, erreka esan nahi dut—

bertute misteriotsuak

irabazi ditu.

Ez da Herriarentzat

Gaixo-ur aseptikoa izango.

 

Eta nik, menditar xinple,

erreka hontan bataiatu nahi dut

jendea,

oinetakoak askatzeko gauza ez naizen

Herri baten bidez

Jainkoak salbazioa

bidali dezaigun.

 

                  XII

Hamaika hitz saltzen ditut

bost txaponetan:

 

        Poema osoa

        eta bertso guztiak.

 

Bainan gure Herrian

bost hamaikatan

partitu ezin diteken ezkero

ez dut kobratzen.

 



Literatur Aldizkarien Gordailua Susa argitaletxearen egitasmoa da.