Hiru poema

Enric Soria

euskaratzailea: Dani Salaberri

        Kasualitatea krudela da. Kasualitatez ezagutu nuen Enric Soriaren olerkia, eta itzultzeko agindua eman nion nire buruari. Kasualitatez ez dira jadanik hauek idazleak gehien maite dituen olerkiak. Kasualitatez maite izan nituen nik eta horra hor euskaratuak, idazlearen baimenez, jakina, nahiz eta gaurkoz apurren bat urruti sentitu honek bere ametsetatik sortutako olerkiok.

        Aukeratutako hirurok Varia et Memorabilia testutik hartuak dira. Liburu horrekin irabazi zuen idazleak Valencia saria 1983. urtean. Ez dira txantxetakoak, beraz.

        Enric Soria idazlea gaztea da oso. Saritua izan arren, ez du horrek bere poesiarako ezer esaten. Batez ere, idazlea balenziarra delako, eta herrialde hortako poesia borobil hertsi eta trunkatu batetan igarotzen delako. Lagunentzat idazten ditu idazleak, hauek irakurri eta azkenez egunen zirkulua bukatzeko. Idazlea 1985. urtean jaioa dugu. Ez dakit bere bizitzaz ezer interesgarri esan dezakegun: egindako hizkuntza ikasketak, duda gabe. Katalana eta egipzioa ikasi du, gaur egun paro gorrian aurkitzen delarik. Bai ez dira gaurkoak egun egokiak eglogetarako.

        Ez dakit zergatik aukeratu behar izan nuen idazlea hau, eta guttiago zergatik hau eta ez beste bat. Nire ezjakintasunaren gainetik ba dago, loturaren bat zihur asko. Idazlearen ironia urrutia. Desolazioa ikusteko manera xamurra, agian. Horregatik izan nahi izan nuen. "Harrigarria den zerbaitetan ezin izango dut federik jarri. Harrigarria denean ezertan baino guttiago sinesten dut" diost idazleak karta baten txoko batetan, beharbada egi txikien txokoan.

        Retorikak gainezka egiten badio idazleari, Varia et Memorabilia liburuan, idazleak "Catulo-ren Erroma tabernazale eta Kavafisen Alejandria erotikoaren antzera idatzi nahi izan du bere parajea: Valencia. Poetikoa da bizirik dagoelako", honek azaltzen du liburuaren koska. Eta Valencia hori minez eta ironiaz ikusita dago. "Ironiak ez du ukapena erakartzen, ikuspena baino, urrutiratzeko ahalmena", diosku idazleak, hiri nagusi baten indarrak hizkuntza mindu baten ahalmenez lotu nahi izango balitu bezala.

        Mingotsa da poesi hau. Ezin du bestela izan. Mingotsa eta garratza. Baina horregatik ere maitagarria, desiragarria, krudela, sinesgabea, mindua, mindua...

                                                No escric, eglogues.

                                                           V. A. Estelles

                                                Este poema te destruye y te supone muerto.

                                                                                                   Angel Saiz.

Telefonoa

Maite nuen telefonoa xifra markatzea,

lasterrean zure abotsa zen xifra miresgarria,

lehen esaldien zeresanen jakin eza,

elkar ikusteko agindua, hari bitartez musuak.

Zure gorputza iruditzen zaidan telefonoz:

titi ttikiak zutitzen, itxaroten ninduen matxan zuhurra,

lepoaren biribil goxoak.

Maitasuna, zein hitz zeharkaitza,

latz eta ezinbestekoa.

Eta nola bultzatzen nauzuna arinka, nilakoak honela korri

izatea debekatua behar luke egon.

Zein ikuskizun desegokia

zuganako dudan maitasuna.

Zure gorputza eta hitz lasaiak zetozen gero.

(Biok maite genuen Garcilaso,

eglogetako aro ona,

iraganez urkultzen den aroa)

Maitasuna: une labur eta osoa.

Orain ez du telefonorik joten. Ixilez

zutaz idatziz, zu alde utziz.

Gustatuko litzaizuke eglogaren bat,

merezi eginen duzu, agian.

Zorikaitza baina, gure garaia,

ez da egun eglogarik idazten.

Gela argiduna

Ustegabez igaro dut etxe aurretik,

argia biztua zen eta lehio zabaletik

itzal bat margozten.

Gelan, arras estimatzen genuen elkar,

oihu eta antzerki zalea zen maitasunez,

besarkada eta gezur handiez egindako maitasunez.

Norbait bizi da han,

zu ez zaren, agian,

gorputz ederregia.

Orain ez gara maite,

(hainbat maitasunak igaro du, nork esan!)

Ez dugu trazarik gorde izan gura.

Eta argi biztu baten,

arrotzaren itzalan, biziki

oroimenak sotil dirau, oraindik.

Arratsa

Zurekin, beti bezala, kutsatzen nauen

nazka traszendentearen sentipena.

—Ez ikustearena egiten didazun era landua—,

eta elkar ikuste eta heziketa onak

sortzen duen nire alperreko itxaropena.

Zure hitza, eta banoa, beti bezala,

deitu egin nauzula eta pozik.

Oker berriro, zihur.

Zugatik gehiago gezurtarazten dut burua.

Musuak gris, begiradak gris,

grisak ere maitasunak...

herrautsen gristasunez.

Metafora antzuen grisa,

betirako antzu,

ditut saritzat.

Itzal bi, ontzi hustu bi bezala

itzuli gara Valencian zehar,

—lore eta baratz bako: Valencia—

arrats luze eta amaigabe baten.

Herauts gris deuseza; ez dira gaurkoak

honelako maitasunak. Gastaturiko gris iseka

ezerk ezilkor egingo ez duen arratsalde hau.