Lesbos-eko Sapho

euskaratzailea:

Maider Etxaide

Egizu lo, maitea

urrezko lore bat

bezalakoa

den Cleis

izeneko alabatxo

bat daukat

    Ez nuke,

maitasuna erantsi zaion,

Croesus-en erresuma osoa

bere truke hartuko.

Croesus: Lidia-ko erregea. Ondasun handien sinboloa.

Zure osasunari topa egiten diogu

Zorionezko senargai!

Zuk eskatu ezkontza

igaro da

eta zure emaztea

eskatu zenuen neskatila da,

begiratzeko xarmangarria

den emaztegaia,

begiak eztia bezain

lehun, eta aurpegia

Maitasunaren edertasunak

argitua.

    Afrodita soberatu

bide da

zuri ohore egiteko.

Eta haien oinak mugitzen dira

Erritmikoki, noizbait

maitasun-aldare baten

inguruan dantzatu ziren

neskatila kretarren oinak

bezain amultsuki, belar

loretsu eta lehunean

zirkulo bat eginez.

Ezkontzera doan emaztegaiaren kanta

Lehen         Birjintasun O

ahotsa         nire birjintasun!

                  Nora joango ote

                  zara galduko zaitudanean?

Bigarren       Bertatik

ahotsa          inoiz itzuliko ez

                    naizen leku batetan

                    aurkitzen naiz

                    emaztegai maitea!

                    ez naiz inoiz

                    zuregana itzuliko

                    Inoiz ez!

Himen batengaitik keixa

Lehen         Zuhaitz baten puntako

ahotsa         adar baten muturrean

                   heltzen ari den irasagar bat

                   bezalakoa

                   behin batean uztalariek

                   ikusi ez zutena edo baldin

                   eta ikusi, ezin harrapatu izan zutena

                   Mendietan orban purpura bat

                   besterik utzi ez duen

                   artzainek zanpatutako

                   jazinto bat bezalakoa

Ez zaidazu galda zer jantzi

Ez daukat zure emateko,

Cleis, nik eramaten nuen

bezalako Sardis-ko buru-xingola

brodaturik

           eta nire amak

esaten zuen beti

zinta purpura bat ilean

lotuta eramatea estilo handikotzat

zeukatela bere denboretan

baina gu goibeldurik ginen:

          ilea

txortxargia baino horiagoa duen

neskatila batek ez luke buruan

jantzirik behar, lore freskoak baizik

        Sardis: Lidia erresumako hiriburua

        Lidia: Asia Minor-eko erresuma nagusiena, zein, Sapho-ren denboran, Alyattes-ek eta honen seme Croesus-ek gobernatzen baitzuten.

Nire lira hartu eta esan nuen:

zatoz orain, nire zerutiar

dortoka-maskor: bihur zaitez

tresna hiztun

Arratsalde hartan

Ezkontzera bahitutako neskatilek

lore-buruak eho zituzten

eta koilare bihurtu

Zera eskatzen dizut, jauna

Lagun baten antza

nire aurrez aurre para

zaitezela: erakuts iezadazu

zure begien mesedea

Oroiteraz behar al dizut, Cleis,

dolu-hotsak

gaitzetsiak direla

poeta baten etxean?

eta egokiak

ez direla gurean?

Zergatik egiten dut negar?

Triste ote nago oraindik

nire himen

galduarengaitik?

Behin loreak biltzen

ikusi nuen

neska koskor maitagarri bati

oroiterazten didazu

Zer eman diezaiokezu,

Sapho, Afroditak bezala

guztia duen norbaiti?

galdegin nion nire buruari

Ez du merezi

Ama maitea, ezin

dut ehotzea

amaitu

Afrodita

irain dezakezu

hain lehuna izanik

mutil harenganako

maitasunez

ia hil baitnau

Eriotzari:

Ez zaitezela orain etor

maiz eskatu izan dizut,

Hermes, mamuak etxera

gidatzen dituzun jainkoa:

Baina oraingo honetan

ez naiz zoriontsu; hil

nahi dut, Acheron-en

ertzeetan loto lore hezea

irekita ikustearren

Hermes: Sapho-k dioenez, jainkoen kopa ehusten duena.

Acheron: eriotzaren ibaia.

Ohe ondoan zutik

urrezko sandaliak jantzita

Egunsentiak orduantxe

esnatu ninduen

Atabaka itsasontzian ipini genuen

eta inskripzio hau jarri:

Hau Timas txikiaren hautsa

da ezkondugabe Persefonen

logela ilunera eramana izan zena

Eta etxetik urrun, bere

adineko neskatilek ezpata zorroztuberriak

hartu zituzten, norberaren

ile lehunetilk kiskuila hauek,

bera deitoratuz, moztearren

        Timas: Saphoren ikasle bat

        Persephone: Demeter garau jainkosaren alaba, bis izeneko Eriotz jaungoikoak eraman zuena, bere emaztegai eta infernuko erregin izan zedin.

Ahantz dezakezu baina

Utz iezadazu zera

esaten: geroan

noizbait gugan

pentsatuko du norbaitek

Eriotza txarkeri bat da;

hala diote

jainkoek; haiek ere

hilko lirateke eriotza

gauza ona balitz.

Zahartzaroa

Gaur gauez hilargia

eta Peiadeak ikusi

ditut jartzen.

Gauerdia honezkero

joan da; badoa

gaztaroa; ohean

nago bakarrik

Esan gogoak ematen dizuna

Urrea Jainkoaren umea da;

ez harrek ezta

sitsek ere dute urrea jaten;

giza-bihotz bat baino

askoz gogorragoa da.

Arratseko artzaina zara

Hesperus, goizeko argiak

barreiatutako edozein gauza

etxerantz duzu gidatzen

Ardiak gidatzen dituzu —ahuntzak

gidatzen— haurrak

amengana gidatzen

Hesperus: arratseko izarra.

Ongi jantzita zegoen neskatila:

Haren oinak

sandalia-lokarri brodatuen

azpian zeuden ezkutaturik.

Asia-ko eskulan trebea

Bere pozoinaz

Jarkiezinezko

eta gazimin

gorputzadarren

laxatzaile horrek, Maitasunak

narrasti baten antzera

lur jo erazten nau

Afroditari eskeinitakoa:

Jainko bat da nire begietara

—zure ondoan esertzeko baimena

duen gizona—

zure ahotsaren marmar gozoa,

nire bihotzaren taupadak

arintzen dituen far erakargarria,

intimoki entzuten dituen

hori. Ustekabean topatzen

bazaitut, ezin naiteke

mintza-mihina zartatuta;

gar sume batek azalpean

zeharkatzen nau; deus ikusi gabe,

neure belarrien burrunba bakarrik

entzuten, goxotasunez urtzen naiz;

dardarak gorputza astintzen dit

eta belar idorra baino zuriagoa

jartzen naiz. Halako unetan

eriotza ez da nigandik urrun egoten