Bizpahiru ohar Cardenal-i buruz

Ernesto Cardenal

euskaratzailea:
Mikel Antza

        Ernesto Cardenal nicaraguarraren epigrama hauek Tusquet argitaletxearen Marginales saileko 52. zenbakian agertu zen «Epigramas» liburutik itzuliak izan dira. Bertan aditzera ematen zaigunez, Cardenalek, liburu horretan agertzen diren epigramak, 1950 eta 1956 urte bitartean idatzi zituen, monastegi trapense batetan sartu aitzin.

        1925ean jaioa dugu Cardenal: poeta, Anastasio Somoza diktadudaren aurka borrokan aritua, 57an erlijioaren bidea hautatu zuen monastegi batetara erretiratuz. Apaiztu eta, berak fundaturiko kolonia batetan bizi izan zen, Solentiname izeneko lekuan. FSLNri laguntza emateagatik atzerrira jo behar izan zuen ostera. Orain, apaizgoari uko egin gabe, Sandinisten gobernuko partaide da.

        Argitara eman dituen liburuen artean «Oración por Marilyn Monroe y otros poemas», «En Cuba», «Vida en el amor», «Hora 0» eta «Homenaje a los indios americanos» aipa daitezke.

Epigramak

Bestetzuk diru ugari irabazi ahalko dute

baina nik diru hori sakrifikatu dut

kantu hauek hiri idazteko

edo hire ordez kantatuko diodan beste bati

edo inori ez.

Nik hi galtzerakoan hik eta biok galdu dinagu:

Nik hi hintzelako gehien maite nuena

eta hik ni nintzelako gehien maite hinduena.

Baina biotatik hik galtzen dun nik baino gehiago:

nik beste batzu maite ditzakedalako hi maite hindudan bezainbeste

baina hi ez hau inork maitatuko nik maite hindudan bezainbeste.

Noizpait bertso hauek irakurxi eta hunkiturik

poetarekin amets egiten duzuen neskatxok:

jakin ezazue zuetako batentzat egin nituela

eta alferrik izan zela.

Hauxe izango da nire mendekua:

Egunen batean poeta ospetsuaren liburua eskutan hartzea

eta egileak hiretzat idatzi zizkinan lerrook irakurtzea

eta hik ezer ez jakitea.

Beste batekin maitemindurik hengoela esan zidaten

eta orduan nire txabolara joan nintzen

eta artikulu hori idatzi nuen

preso nadukan Gobernuaren aurka.

Tiroak entzun dira bart.

Hilerri aldetik entzun dira.

Inork ez daki nor hil duten, nortzu hil dituzten.

Inork ez daki ezer.

Tiroak entzun dira bart.

Hori da dena.

Bada leku bat Tiscapa zingira inguruan

—banku bat quelite ondo baten pean—

hik ezagutzen dun (bertso hauek idazten

dizkiodan horrek, jakinen du beretzat direla).

Eta oroitzen ditun hik banku hura eta quelite hura;

Tiscapa zingiran isladaturiko ilargia,

diktadorearen jauretxeko argiak,

zingiran behean igelak kantuan.

Oraindino argi berberen distira;

Tiscapako zingiran ilargia isladatzen da, edo gu ez garen beste bikote bat egonen da.

(Corn-Island)

South West Bay-ko ura zerua baino urdinagoa da

baina hire begiak South West Bay baino urdinagoak ditun

eta Brig Bay-ko kobazuloan piraten altxorra dago,

baina hire adatsak Brig Bay-ko altxorrak bainoago balio din.

Apirileko matxinadan

haiekin hil banindute

ez hindudan ezagutuko:

eta orain izango balitz apirileko matxinada

haiekin hilko nindukete.

Ametsetan egin hidan bisita

baina aldegiterakoan utzi huen hutsunea

egiazkoa zen.

Nigandik hurbilen dagoen pertsona

hi haiz, eta hala ere

duela hainbeste denbora ikusten ez dudana

ametsetan baino.