Poemak

Anna Ajmátova

euskaratzailea:
Laura Mintegi

        Anna Ajmátova, Anna Gorenko-en izenordea, 1889eko ekainaren 24an jaio zen Fontana Handian, Odesatik hurbil, Itsaso Beltzaren itsasertzean. Oraindik urtebete ez zuela bere gurasoek Tsárskoe-Selo-ra eraman zuten, San Petersburgo-ren inguruetan.

        Hamaika urterekin bere lehen poema idatzi zuen, «Ahotsa» izenekoa. Bere gurasoak dibortziatu ondoren Krimeara eta Kiev-era joan zen, non Zuzenbidea ikasi zuen. Handik berriro San Petersburgo-ra abiatu zen, eta bertan Literatura eta Historia ikasketak burutu zituen.

        Modigliani-ren lagun mina zela eta, penak eta sensibilitatea konpartitu zituzten; baina ezkondu, Nicolas Gumiliev-ekin ezkondu zen, 1910an. Honekin, Silvia Plath-ek ezagutu zuen fenomeno bera sentitu zuen: senarrak, emaztearen ahalmenaz zelati, kanpo laguntasuna bai, haina barneko bakardadea eskaini zion. Hauxe da, hain zuzen, matxismoaren era zibilizatu eta sofistikatuena. Gumiliev, beranduago, 1921an, arazo politikoak zirela eta, fusilatu egingo zuten.

        Senarraren gogoz kontra 1912an bere lehen poema liburua argitaratu zuen, eta urte berean bere seme bakarra jaio zen, Leon.

        1918an dibortziatu egin zen, eta berriro ezkondu, oraingoan V.K. Shileiko-rekin. Hiru urtez iraun zuten.

        Bigarren dibortzioaren ondoren, N.N. Punin-ekin ezkondu zen. 1935an Punin preso eraman zuten, eta bere semea Leon-ek ere, hamabost urte eman zuen Siberian, herbesteraturik.

        Anna Ajmátova, urtetan kritikatua eta zapaldua izan ondoren, 1965eko ekainaren Sean Oxford-eko Unibertsitatearen Honoris Causa titulua jaso zuen. Urtebete lehenago Idazle Sobietarren Elkartearen lehendakari izendatu zuten, eta aldi berean, Idazle Europearren Elkarteak Etna-Taormina sari literarioa eskaini zion.

        Handik apurtxura, 1966eko maiatzaren 5ean, 77 urte zitueiarik, TASS ajentziak bere heriotza iragarri zuen.

Sarrera pisa.

        Iejov-en urte ikaragarrietan, Leningradoko gartzeleen aurrean, hilerak egiten hamazazpi hilabete eman nuen. Egun batetan norbaitek errekonozitu ninduen. Orduan, atzean zegoen emakume ezpain-urdindunak, nire izena inoiz entzun ez zuela, guztiok geundeneko zoraduratik irtenda, belarrira zera esan zidan —han zurrumurruka baino ez zen egiten—: «Eta zuk ameskaitz hau deskriba dezakezu?». Nik baietz erantzun nion. Orduan, beste garai batetan bere aurpegia izan zen hartatik irribarrea hedatu zen.

Ez, ez nengoen zeru arrotzapean,

ezta hego arrotzek babestua ere.

Ni orduan nire herriarekin nengoen,

nire herria zegoeneko tokian, ezbeharrean.

Ezbehar honen aurrean mendiak konkortu egiten dira,

hibai handiak ibiltzeari uzten dio.

Baina gartzeletako morroiloak sendarrak dira,

eta heuren atzean presondegiaren leizak daude

eta heriotz antsia.

Haize hotza dabil batzurentzat,

besteentzat ilunabarra ezartzen da...

Ezer ez dakigu, denak berberak bait gara,

eta ia ez ditugu giltzen kirrinka madarikatua entzuten

eta soldaduen pasaera gorra.

Gaualdietarako bezalaxe jaiki gara,

hiri zakartua zeharkatuz

hildakoak baino bizigabeago sentitzeko.

Eguzkia baxu dago oso, Neva inoiz baino lainotsuago.

Esperantzak baina, beti urrun kantatzen du...

Epaia... Deblauki malkoak ageri dira;

guztiengandik aldendua

bihotzetik bizia atera bailitzaioen,

zakar batek lurretik bota izan bailuen.

Baina bera ba dabil... kordokari... bakarrik...

Non dira adiskideak, bi urte infernutarretan zehar,

azarean aurkituak?

Ze nolako ikuspenak emango dizkie ekaitz siberiarrak,

ze irudikeria ilargiaren zirkuluak?

Neuk ere agurra bidaltzen dizuet.

Garai hartan bakarrik hildakoek egiten zuten

barre, atsedena aurkitu zutelako kontentu.

Alperrikako gerrikoa legez, Leningrado

bere espetxeetatik dingilizka zetzan.

Pairamenduz ero,

zigortu erregimenak abiatzen ziren,

lokomotoreak agur kantu laburra

abesten zieten artean.

Heriotz izarrak gure gainean zeuden,

eta Errusia inuxentea bota odolduen pean

atestatu autoen pean

okertu egiten zen.

Ez, ez nai ni, inor da sufritu egiten duena.

Ezin nezake nik honela sufritu. Iraganeko guztia

hiloihal beltzak estal dezan,

eta argiak eraman ditzaten...

Gaua da.

Niregana etorri eta begira.

Etorri. Bizirik nago eta min ematen dit.

Esku haiek inork ez ditu berotzen,

ezpain haiek «nahikoa da!» esaten zuten.

Gauero leihora hurbiltzen dut

nire aulkia. Bidea ikusten ohi dut.

O! zu zeu da salatzen dudana,

nire azken harritasunagatik!

Bizitza honetan ezeri ez diot beldur,

barne arnasestuen artean zurbilduz.

Gaua soilik zait ikaragarri

zure begiak ametsetan agertzen zaizkidanean.

Uregorria hedoiltzen da, altzairua usteltzen da,

harrigorria gainbeheratzen da. Heriotzarako

dena prest dago.

Lur gaineko tinkoena —tristura

eta sekula hiltzen ez dena— berba bikaina da.