—Olerti—

Txibestre arrantzalea

Gametxo'tar Erramon

Emen barrenen, gogo-muñetan,

Landaretxo bi bezala,

Bi maite sendo itsasi ziran,

Gazte-gaztea nintzala;

Amets-egille, maite-maite nun

Itsaso urdin zabala;

Euskotar-zale, maite-maite nun

Txibestre gizon leiala.

Izpaster batean artxabala,

Ta artxabal-gañean ni

Izontzi-izpiz zipriztinduta.

Zidarra ur-gañak dirudi...

Ur-gaña ikutuz, geldi-geldiro,

Lau egazti luma-zuri...

Dana oztargi itsaso-gaña...

Nola ez maite eder ori?

Larraitz-arriak dardar dagi gaur

Orrenbeste dunbateko!

Itsasoa pil-pil irakiten

Begiak gozarazteko.

Dunbots, apar, zalapart, ur-pillo

Murumendiak añeko...

Jaungoiko-almenaren irudi

Nork ez zaitu ba maiteko?

Eskale geldo alper moskor bat

Yausi zan Larraitz'aldeko

Uretan... T'iñork asmorik ez zun

Argatik arriskatzeko.

Txibestre'k baña, pekatari bat

Deabruari kentzeko,

Zurrunbillora murgil egin zun...

Nork ez du bada maiteko?

Sakon-zuloak illun zeuden-ta

Etorri naiz tontorrera

Itsaso-gaña lañotan dago

Muga batetik bestera.

Ille-zuridun jaiki zera gaur,

Amona-zarren antzera...

Eguzkia're musu-eske dezu...

Ain maitagarria zera!

Arrantza-lanak amaitu dira,

Ba doa zuzen etxera,

Emazte etxekoi maitagarria

T'aurtxo biak laztantzera

Ama kantari, aurrak iostari

Zintzillik lepotik bera...

Danak pozez dauzkatzu, Txibestre...

Ain maitagarria zera!

Arrantz-ontzi bat, Txibestre'rentzat

Itxaropen t'atsegiña,

Aitak leiatsu ainbeste urtetan

Ainbeste nekez egiña.

Aurrez zorrotza, atzez bildua,

Izenez «Ama Birjiña»,

Kai barrun dago, ebaki nairik

Itsaso zabal urdiña.

Au mallu-joka, ori tresnatzen,

Bestea maluta-billa...

An-emen amu, briña, otzara,

Atunetako makilla...

Alde batean margo-ontziak,

Bestean lokarri-pilla...

Atun-aroa dala-ta, kaian

Ba da lana t'iskanbilla.

Izar-kiñutan, goiz-goiz dijoa,

Zorion iturburu barru-barrutiko pake

Miaztuaz ur gazia,

Xamur-xamurki irrist-egiñaz,

Txibestre'ren ontzia.

Ontzia pozkor, Txibestre oldozkor...

Urak murmur kantaria

Gozoro dakar, atzez utzirik

Apartxo arro zuria.

Itsas-kanpotik argi motel bat

Erdikusten da, an, urrun...

Ara begira doa. Txibestre,

Igitzeke, begi-illun

Aingerutxo bi antxen daude lo...

T'andre bat, atsekabedun,

Ipar-aldeko leyo-ertzean,

Ona ibegira, itun-itun...

Bi gau t'egun bi lorik in gabe

(Ikatza egokitu txarra),

Izerditan blai, nekez etenda,

Elbarrituta bizkarra,

Dana beztuta janez ugari

Ikatz-autsa ta kedarra...

Labe-gizonak, sua nai ba-du,

Izango du jo bearra.

Izontzitxoak, atun usainka,

Bizi darama joera,

Baria arrairik ez iñun, t'egunak

Luze dijoaz aurrera...

Biotzak mindu, ikatzak erre,

Jo batera, jo bestera...

Alperrik oinbat saiatu ondoren,

Ara nolako galera!

Neke gogorrez aize-beltzakin

Burruketan dabillela,

Noiz eroriko, tantai-buruan

Kulunkaka mariñela.

Azal-urratze, mami-mallatu,

Begi-gañean uspela,

Musuan zizti-zazta txingorra,

Eztenkadaka bezela.

Noizbait eldu da zori ona're,

Ainbeste nekeren sari:

Ontzi-gañera atuna erruz,

Txingorra bezin ugari

Orra gizonak, atseden gabe,

Ez bazkari t'ez apari,

Eguzki-galdatan muñak urtzeti,

Baña pozkor ta kantari.

Asebetean, bizi, arroxko,

Izontzitxoa kaira.

Barrena pozkor, gaitzak aztuta.

Arrantz-gizonak errira.

Larraitz aldeko etxe txurian

Leyoak iriki dira...

Ipar-aldeko leyo ertzean

Ba-dago norbait begira...

Ontzi-gizonak, zer jazo gerta,

Berriz ere or dijoaz.

«Ama Birjiña», lurrun eta ke,

Indarka doa dardaraz.

Apar-zirria atzez utzirik,

Larraitz'pean txistu joaz...

T'etxe zurian esku txiki bi,

Leyotik agur egiñaz.

Ontzia urrun, itsas-barrenen,

joan zan obe bearrez;

Legor aldera ez da urbilduko

Urrundu zan bezin errez.

Ekaitz iraunkor zeken zipotza

Danean zabaldu zanez,

Aste osoan geldi-ga dabil,

Orbel jauzkalari bat lez.

Ainbeste egun klunka ta klunka...

Iñola zut-egon ezin;

Ainbeste ordu tankan itxita

Pozoiturik kiratsakin;

Zurezko oian bazterrak joaz,

Ez atseden ez lo egin;

Aspaldi ontan naiko asarre

Ba-dabilkite berekin.

Eraso-aldi gogor batean

Izugarrizko urpilla

Gañera daror irentsi nairik

Ontzitxo kaxkar zirtzilla.

Txibestre, larri... Ezia menpetu

Iñola lema-kurpilla...

Laprast-dagio kurpil-kirtenak...

jotzen dio ukabilla...

Kirtenak egin dion laztana

Ez da alajaña xamurra!

Agiñak estu, iztarra ainbat

Lodituta eskumuturra,

Ez sendagille, ez gozagallu,

Bi puska eginda ezurra...

Arrantza-lana lan latza dala

Ez da alajaña gezurra!

Ba-dirudi gaur Itsaso'k ere

Txibestre maite duela

Berealaxe baretu egin da,

Damutu balitz bezela.

Zoaz lasterka, ontzi maitea,

Zoaz legorrera bela

Goibel dago-ta berriz ekaitza

Gañean dezu bestera.

Bai etorri're erruki gabe,

Bai berritu're indarra.

Aize-beltz-txistu, oyu ta marru,

Zerua goibel zakarra,

Ur-gain guzian deabruaren

Aopitz lerde-aparra...

Gure gizonen inguruan dabil

Itsasoari aurka dagilla

Autsi zaio bultz-ardatza

Zorigaiztoko ontzi gajoa!

Itsaso gogor laiotza!

Galdua zera, ontzi maitea,

Goitik ez ba-da laguntza.

Katu-mendean xaguari lez

Eldu zaizu eriotza.

Aitak leiatsu ainbeste urtetan

Ainbeste nekez egiña,

Alai bizkorra, maite kutuna,

Izenez «Ama Birjiña»...

Etsai erraldoi gogorren aurka

Egin zendun alegiña...

T'azkenez orra betiko urpe,

Buztin-liketan etziña!

Satanas'en atzaparra.

Udazkeneko aize elkorra

Zugaitz-adarrak orrintzen...

Ostroak, bizke, jun dira azkenez

Bana-banaka jalkitzen.

Gure gizonak, tantai puskari

Eutsi eziñik, aundutzen...

Indar-ustuta, jun dira azkenez

Bana-banaka erortzen

Jaunak beretzat naiko zuen-ta

Txibestre jun zan betiko...

Ipar-aldeko leiotxo ura

Ez da berriz irikiko...

Brusatxo luze beltxez jantzita,

Umetxo bi belauniko...

Oraindik ere galdeka daude

Aitatxo noiz etorriko?

Emen barrenen, gogo-muñetan,

Landaretxo bi bezala,

Bi maite sendo itsasi ziran,

Gazte-gaztea nintzala:

Etoi Txibestre eratxi dezu,

Itsaso Iazkor zitala...

Gaurtik aurrera ez det maiteko

Zure edertasun itzala!

Donosti 14-12-50