—itzulpena—

J. Joyce

                                Zeren Mary Ann zaharrari

                                Dena berdin zaiolarik,

                                Baina azpiho gona altxatuz...

Buck Mulliganek ahoa frijituraz gainezka bete zuen eta mastekatuz eta burrundatuz aritu zen.

        Sartzen zen irudi batek ateko hutsunea ilundu zuen.

        — Esnea jauna.

        — Aurrera, andrea —esan zuen Mulliganek—. Kinch, har ezazu pitxerra.

        Atso bat aurreratu zen eta Stephenen alboan farri zen.

        — Ederra goiza, jauna —esan zuen—. Eskerrak Jainkoari.

        — Nori? —esan zuen Mulliganek, begiratu bat botatzen ziola—. A, noski.

        Stephenek atzeruntz egin zuen eta arasatik pitxerra urreratu zuen.

        — Islakoek —esan zion Mulliganek Hainesi, bidenabar bezala—, maiz mintzatzen dira prepuzio-biltzaileaz.

        — Zenbat, jauna? —galdegin zuen atsoak.

        — Laurden bat (1) —esan zuen Stephenek.

        Neurrian ixurtzen begiratu zion, eta gero pitxerrean, esne bikain zuria, ez berea. Titi zahar zimelduak. Beste neurri bat ixuri zuen eta gehigarri bat. Zaharra eta isilekoa, goiz-mundu batetik etorria zen, mezulari beharbada. Esnearen bikaintasuna famatzen zuen, ixurtzen zuen bitartean. Kukubilka makurturik behi jasankor baten ondoan, egunsentian, zelai jorian, sorgin bere perretxiko pozoitsuaren gainean, bere behatz zimurtu lasterrez errape jariatsuetan. Marruka ari ziren bere inguruan, eta ezagutzen zuten, abere ihintz-sedaz leunak. Behien seda eta atso gaixoa, aspaldiko denboran emandako izenak. Atso erratua, izaki ilezkor baten forma apala, konkistatu eta alaiki saldu zuenaren mirabe egonez, bataren eta bestearen ohaidea, goiz sekretutiko mezularia. Zerbitzatzeko ala salatzeko ote, ez luke jakingo esaten. Baina arbuiatu egiten zuen haren faborea.

        — Hala da egiatan, andrea —esan zuen Buck Mulliganek, tazatan esnea zerbitzatuz.

        — Dasta ezazu, jauna —esan zuen andreak.

        Edan egin zuen, haren eskariari erantzunez.

        — Horrelako elikadura onez soilik bizi ahal bagina —esan zion andreari zerbait goraki— ez genukeen herrialdea hortz ustelez eta tripa ustelez beterik izango. Lokazti zikin batean biziaz, elikadura merkeak janez, eta kaleak hautsez, zaldi gorotzez eta bularretikoen karkaxaz estalita izanik.

        — Sendagintza ikaslea zara, jauna? —galdegin zuen atsoak.

        — Bai, andrea —erantzun zuen Buck Mulliganek.

        Stephenek erdainuzko isiltasunez entzuten zuen. Andreak bere buru zaharra goraki mintzo zaion ahotsaruntz makurtzen du, bere hezurkonpontzailea, bere petrikiloa. Ni, arbuiatu egiten nau. Kofesatuko duen eta beregan dagoen guztia hilobirako gantzutuko duen ahotsaruntz, bere emakumezko gerruntz lohiak ezik, Jainkoaren irudira egin ez den gizonezko haragizkoak, sugearen harrapakin hori. Eta orain, begi harritu eta urduriz isilarazten duen ahots zaratatsuaruntz.

        — Ulertzen al duzu honek diona? —galdegin zion Stephenek,

        — Frantsesez ari al zara, jauna? —galdegin zion atsoak Hainesi.

        Hainesek hizketaldi luzeagoa egin zion lasaiki.

        — Irlanderaz —esan zuen Buck Mulliganek—. Ba al dakizu zerbait gaelikoz?

        — Irlandera iruditu zait —esan zuen—, doinuagatik. Sortaldekoa al zara, jauna?

        — Ingelesa naiz —erantzun zuen Hainesek.

        — Ingelesa da —esan zuen Buck Mulliganek—, eta Irlandan irlanderaz hitzegin beharko genukeela uste du.

        — Horixe beharko genuela —esan zuen atsoak—, eta lotsa naiz nik neronek ez hitzegina. Dakitenek hizkuntza handia dela esan didate.

        — Handia ez da hitza —esan zuen Buck Mulliganek—. Miragarria, zeharo. Jarri iezaguzu te gehiago, Kinch. Nahi al duzu taza bat, andrea?

        — Ez, eskerrik asko, jauna —esan zuen atsoak, esneontziaren euskarria besoan pasatuz eta joateko prest.

        Hainesek esan zion:

        — Kontua ba al duzu? Ordaindu beharko genioke, ezta, Mulligan?

        Stephenek hiru tazak bete zituen.

        — Kontua, jauna? —esan zuen, geldituz—. Bai, zazpi goiz dira pinta batekoak bi peniketan, hau da zazpi biko, hau da txelin bat eta bi penike, eta gainera hiru goiz laurden batekoak lau peniketan, hau da hiru laurden, hau da txelin bat eta bat eta bi, hau da bi eta bi, jauna.

        Mulliganek hasperen egin zuen eta bi aldetatik gurinez oparo igurtzitako azal batez ahoa bete ondoren, zangoak luzatu zituen eta galtzetako sakeletan miatzen hasi zen.

        — Paga ezazu, eta aurpegi txarra jarri gabe —esan zion Hainesek irribarrez.

        Stephenek hirugarrenez bete zuen taza, te-goilarakada bat esne lodi bikaina ahulki koloreztatzen. Buck Mulliganek florin bat atera zuen, behatzen artean biratu zuen eta oihu egin zuen:

        — Miraria!

        Mahaian zehar bultzatu zuen atsoarengana, esanaz:

        — Ez iezadazu gehiagorik eska, laztana. Eman ahal dizudan guztia, eman egiten dizut.

        Stephenek haren esku antsikabean jarri zuen txanpona.

        — Bi penike zorretan utziko dizkiguzu —esan zuen.

        — Ez dago presarik, jauna —esan zuen, txanpona hartuz—. Ez dago presarik. Egun on jauna.

        Gur egin zuen eta atera zen, Buck Mulliganen eresi xamurra jarraitzen zitzaiola:

                        Ene bihotzaren bihotz, gehiago balego

                        gehiago jarriko litzaizuke zure oinetara.

Ulysses

<sangria>(1) Galoi laurdena, litro bat gutxi gorabehera.