Vasconicae linguae erotici glossari tentamen

Titulu horren pean publikatua izan da joan den mendearen azkenetan, KRYPTADIA izendun bilduman, hemen ondoan emaiten dugun latin-euskal-hiztegi laburra (Kryptadia, Heilbronn-en 1883-1889 Parisen 1897-1911, H. Welter argitaratzailea).

        Pariseko Bibliothèque Nationale-an aurkhitu dugun bilduma hortan —anhitz arraroa da— agertzen ziran herri askotako, ethnographia, folklore eta mintzai-jakintzako dokumendu batzu, heien kharakter berhezia gatik ezin publika zitezkeanak publiku zabalarentzako bildumetan, nahiz dokumendu edo istudio horiek beren interes eta garrantzia dadukaten ethnographia, mythographia, literaturaren historia, mintzai-jakintza bai eta psykhologiaren aldera ere. Hala diosku H. Welter-ek.

        Den den bezala kopiatu dugu egilearen izenik gabe dagoen hiztegi hori, hutsak (irar-hutsak?) zuzentzeko utzirik.

        Segur gara gure irakurle jakintzuek ez dutela gauza berririk bertan ikhasiko halaz ere uste izan dugu balio zerbait zukeala haren berriro argitaratzeak, euskal-philologiaren aldetik bereren. (Jon Mirande eta Goulvenn Pennaod.)

        AMARE — maita-tze, v. ex. maita, n. adj. carus, dilectus.

        AMPLECTI — musu seu pot eman; potikeia vid. BASIUM.

        ANUS seu PODEX — ipurdi-chilo (culi-caverna).

        BASIUM — musu, pot. Secunda vox bearnensis est et proprie usurpatur pro-labium; ex: ea derivatum est v. potikeia cf. proverbium ab Oihenarte collectum: eure gelaria ez potikeia "ne baisotte pas ta chambrière".

        CACARE — kaka-tze.

        CASTRARE — chikira-tze, men-tze, osa-tze. Tertia vox "intregare" significare videtur; primae vero proprius sensus est "resecare, abbreviare" et formatur a chiki "parvus, brevis" ex qua simul deducitur chikiro "vervex".

        CATULITIO, vid. SUBATIO.

        CLUNES seu NATES — atzeko-alde (posterioris latus), iphurdi-mathel, epur-mazel (culi gena), uzki-alderdi (culi lateralis pars).

        COIRE — yokatze (jocare), chicoka-tze (gallum imitari?), isoratze (gravidare?), tinketean vel chintiatean ari (in tactum inire).

        CREPITUS — uzker, phuzker, puzker.

        CULUS — ipurdi, iphurdi, epurdi; osteko; uzki (ex; utz "vacuum, cavum". Uzki non multum differt ab iduzki "sol"; narratur auten episcopum quemdam Bayonensem, virum certe disertissimum ac vasconicae, culum pro solem dixisse, haud sine multo audientium risu.

        CUNNUS — alu, potchor, alu-motza.

        AQUITIO vid. SUBATIO.

        FEMUR — ichter, ichtar; azpi (pars inferior).

        FLATUS — phoker.

        FUTUERE vid. COIRE.

        INGUEN — istaloki (ab ichtar "femur").

        MAMMA — bular, bulhar (pectus); zintzur (guttur); papo (jugulum), paparo, paparda.

        MAMMILA — dithi, tithi, titi (ex gall. et bearn.)

        MENSTRUARE — ilekoak, illekoak; ilhabeteak (menses); illodolak (sanguines menstrui); ilberak (novationes menstruae); gorriak (rubra).

        MENTULA — pito, pitcho, pitchil, pittilin; bustan (cauda) de asini et tauri membris dicuntur sakil et killa (ex gall. "quille"). Exclamatio astapitoa! (sunt qui dicunt astokilla) corresponder bearnensi viedaze!

        MINGERE — picha-gite; ur-egite (aquam facere); ur-ichurtze (aquam librare); chiste.

        MULIER — emazte, emakume. Ultima vox formatur ex eman "donare, ponere" et hume "catulus, infants".

        NATES vid. CLUNES.

        OBSTETRIX — emaina (ex eman, dare, donere, ponere).

        OSCULUM — musu, pot; vid. BASIUM.

        PARERE vid. PARTUS.

        PARTUS VERENDAE — viri potzuak (plur.); mulieris moltso, motza (sg).

        PARTUS, PARER — erdi-tze (ex erdi "dimidium").

        PELLEX — ohaide (propr. "socia cubilis" ex ohe "cubile, lectus").

        PILUS — bilo, ile, ule.

        PODEX vid. ANUS.

        PUDENDA vid. PARTES VERENDAE.

        RIGESCERE — chuti-tze (erigi, surgere); arma-tze (armatum iri).

        SEMEN — limbore.

        SUBATIO, CATULITIO, etc. Gallice exprimuntur hac paraphrasi "en chaleur, en rut" cum loquitur de feminabus animalium, Vasconice, similiter ac latine, variis expressionibus utitur: de equa dicitur giri; de cane femina ohara, ogara, ohora; de sue ihaus, ihausi, ikhausi; de ove arkara, arkhara; de capella azkara, azkharra; de vacca susaya, susara.

        TESTICULUS — barabil, barambil; koskoila, arautza (ovum).

        TITILLARE — phurtzika-tze, zirri-tze.

        UMBICULUS — chilko, chilla, chilbor, silbor (ex zilo "fovea".

        URINA — pitcha (ex gall. et bearn.); chisi; gernu; ur-churi (alba seu albescens aqua).

        VENTER — sabel.

        VIR — gizon. Pro mare animalium dicitur zezen de tauro; garaño de equo admissario; ahari de arieta; ordotch de ver + fovea, caverna).

FINIS