Karraxika

Xabier Etxaniz

Itzaleen marraskiei so geratu naiz; gela erdi ilunetan dago, ez dut oso ongi ikusten. Ama eta Itziartxoren zotinka datorkit belarrietaraino; han daude, aulki haietan, oso triste, nigarrez eta... eta jantzi ilunak daramatzate. Ama zuri samar aurkitzen dut, begiak distiratsuak, masailak bustiak.

        Inork ez dit jaramonik egin, zer arraio, denok serio serio, isilik... isiltasuna... oihuka hasten naiz, e!, ei, hemen nago! Ama, Itziartxo. Kepa ikusten dut, bizkarreko bat eman diot eta zer moduz kepa? galdetu; ez dit ihardetsi, ez du ikusten, ez du aditzen, ez du sentitzen. Zer da hau? Deadarka hasten naiz. Miren, Miren hemen, begira ezan; ez naun ikusten ala? Zergatik zaudete hain serio, zer arraio, zertan ari zarete horrela? Haserre bizian, sutan, mahaia jaso eta lurrera bota dut; Amak Itziarri: Begira ezan nor den. Itziartxo altzatu da. Itziartxo, nola demontre ez didazue kasorik egiten, zer egiten duzue?, Itziartxo erantzun mesedez, faborez konta eidan zer den... ateruntz abiatu da eta hemen, ertz batetan utzi naute, ahaztuta, bazteturik. Liburutegiko liburuak lurrera botatzen hasi naiz, hiztegiak, eleberriak, saiakerakoak, bata bestearen atzetik hor doaz denak lurrera eta inork ez du begiratu, ez dira konturatu, Koldo sartu da Itziartxorekin; kaixo diot, baina amarengana zuzendu eta besarkatu ondoren alboko aulkian eseri da, hitzik ere ez, ez dakit mutuak dauden edo gorrak edo... ez dakit zer gertatzen den etxe honetan eta zergatik daramatzaten aurpegi luze horiek.

        Miren aurrean jarri naiz begiei so; eskuak mugitzen hasi naiz bere begi beltz triste horien aurrean, iletik tira egin diot, besoetatik helduta nireganatzen saiatu, zaplada bat eman diot! Ez da mugitu, begitik malko bat dario, isilik nigarrari ekin dio. Gutxitan ikusi dut Miren nigarrez, ikaraturik utzi nau. Gorpu batzu direla dirudite; arnasa doi doi hartzen duten gorpu batzu. Buelta bat eman dut gelan saltoka eta oihuka, e, ei, ei, txalo bat, adizue gorrak al zarete?

        Hi, ez al duk entzuten edo? Itziartxori oina zapaldu diot, Itziartxo! Kaguen la puta, gorrak!! Ahoa zabal zabalik biraoak, madarikazioak botatzen ditut; konturatzeke geratu dira. Koldo ez da eskuan duen zigarroa piztera ausartzen, urduri dago isiltasun honetan, ilunetan, jende artean ezer esateke. Agian berak azalduko dit dena, galdetuko diot, eskatuko diot, berak bai, erranen dit, ez dit honelako putadarik eginen. Zergatik hago isilik mintzatzeko gogoa baldin baduk? Ez dik bururik; mintzatu nahi baduk mintza hadi arren, entzun nahi diat, faborez ez nazak honela laga. Itziartxori begiratuz erretzeko baimena eskatzen du, baina honek ez ditu begiak lurretik altxatzen; azkenean pospoloa piztu du, krax soinua, zerbait, begi guztiek argitasuna zabaltzen duen gar hura ikusten dute. Ezin dut itzali baina, baina zer gertatzen zait? Zergatik ezin dut pospoloa itzali? Zergatik daude ene sendi eta lagunak hemen? Zer da hori? Gelako tokirik ilunenean kaxa bat dago, mahai gainean, luzea, ez oso zabala, antza denez... antza denez hilkutxa bat da; bai hilkutxa bat da eta... eta barruan ni nago.