Intermezzi

Aurelia Arkotxa

III

Ima, Mertxe, Asun, Ana. Gure haur denborako kristalezko irriak Herriberako gari landetan... Heldu zauzkit itxura iheskor bezein miresgarri. Iberoren bazterretan gure lasterren oihartzunik oraindik entzuten ote?

        Ima, Mertxe, Asun, Ana. Heldu zaut, lurralde zabal urrunetarik, kez eta ikatzez ingurinaturik, tren beltzaren burrunba. Xixtu ozena entzuten ginuen bezein laster. Baginoazin. Sasien gainetik. Mertxika-ondoan artetik, gure zango fin eta belztuak laparrek larruturik. Ailegatzen ginen. Hatsankatuak. Mahats kolko beltz zurituek azpatzen zuten trenbidera... Heldu zaut ikatzaren usaina. Jainko izigarriaren pasatze lasterrak sortarazten zaukun ikara. Lillura. Banakien, nik, kartetan oraino xuriz dauden eremu ezezagun haietara zihoala. Terra Australis Incognita.

        Ima, Mertxe, Asun, Ana. Maite nuen ahuntz esnearen bila joatea. Zuekin. Ilunabarreko bide gorristaren bazterrak gure solasetaz betez... Esne lodia pitzarretik hurrupatzean, lur horail hartan sortutako belarren usain on guzi haietaz ginen asetzen. Betetzen. Mozkortzen.

        Ima, Mertxe, Asun, Ana. Karrika huts kiskalduak. Arratsaldeko bi ordutan. Kortina berde beheitituak. Arratsalde apal gorrietan, berriz elgarretaratzen ginen bide errautsu gorrantzak ametsez apaintzeko.

        Ima, Mertxe, Asun, Ana. Arto landa haren erdian gordeak, gure lehen zigarreta elgarri pasatuz erre ginuena. Orroitzen zaizte ote? Bestetan behi gorrien aintzinean egiten ginituen lasterrak, atzenduak? Zuetaz argazki ttipi bat baizik etzaut gelditzen. Horitua.

        Ima, Mertxe, Asun, Ana. Ibero haundia badoa mantsoa badoa mantsoki. Doa. Uda hartan, zikoinek jauregi zapar utziaren kaskoan prestatua zaukaten, beti bezala, beren kafi haundia. Haurrek, karrasika junparazi zituzten amu luze batzu beren esku muturretan altxatuz. Uda guziz bezala. Xori lerdenen hegada apainduak puskatu nahian. Guk egiten ginuen bezala.

        Ima, Mertxe, Asun, Ana. Ene hango azken udan, ikusi nuen nola bota zuten plazako jauregi gorria. Errauts, brika, porroska. Errauts. Dena errautsetan suntsitu zen. Fontellas-eko zeruan. Geroztik. Ez omen da gehiago ikusten piko luzeetan abarrak dilindan daraman zikoin bikote ederrik.

        Ima, Mertxe, Asun, Ana... Hain nituen nik maite, uda iranjak, uda horailak, uda sienak... Herriberako uda sepiak.