Juan Maritxo'n lanak

Irigoien'dar Roman

Lanak eginda etxeratu naiz,

baiñan nik nai orduko ez...

Zenbat ibilli gora ta bera

aize ta euditan, oiñez...

Eta sarritan neke ta zalantz

ditut lagun nere kaltez.

Orain ordea —jounak joan—

etxean sartu naizenez, emazte,

seme ta alaben pozak

jartzen dit biotza pozez.

Azkar soiñeko garbiak jantzi,

etxekoengana bildu

ta emazteak eta nik geren

berriak esan ditugu;

artean seme ta alabatxoak

asper eziñik jolastu.

Ontan, Arantxak lagunengandik

alde-egiñaz, niganatu,

belaunera igo, an lasai jarri

ta onela zait mintzatu:

—Aita, zergatik gu etxean utzi

ta juten zera lanera?

Mendian lokatz, eudi ta izerdiz

busti ta ondatu zera;

amatxo ta gu bazkaltzeko zai,

baiña alperrik egon gera.

Lan oiek laga, geratu emen

jolas gaitezen batera,

bai etxeketan, bai ipui esaten

ala asmatzen, zuk aukera...

—Ez, ene kuttun, lan egin bear

legez bizi nai duenak

(erantzun diot Arantzatxori).

Bere mende gaude denak.

Jauna'k agindu bakar bat eman,

autsi Adan eta Eba'k,

eta lan, neke ta eriotza

dira bere ondorenak.

...Zuek ere bai, egin bearko

nai edo ez zuen lanak.

Au entzutean dana arriturik

bost urteko potxoloak:

—Aita, baiña guk nola lan egin?

Ez al gera txikitxoak?

—Txikiak-arren ba'dituzute

zuentzat aukerakoak:

ikastolara jun, asko ikasi,

beti-beti izan txintxoak,

alkar lagundu, Juan Mari zaitu

eta beste orlakoak.

—Juan Mari'k ere bai...? Ta Juan Mari'k

zer egin bear du, aita?

Bi urteko aur mardul bizkorra

bakarrik korri ta salta

zebillena, au entzutean

bere jolasak utzi-ta,

bi besotxoak zabal-zabalik,

irri-parrez ta laisterka

niganatu, ta ezti-eztitsu

auxe esan dit: —«attatto, pa...!»

Besotan arto —nere lepoa

bi eskutxoen artean—

ta «pa...!» esanaz, bere ezpaintxoak

senti ditut masaillean.

(A. larros-ezpain epel-goxoak

ikutu didatenean,

zenbateko poz ta zer atsegin

sortu neri biotzean...!)

—Juan Maritxok zer egin bear dun?