Poema beltzaren arbola

Joseba A. Otaegi

Ugiñak ondar tristean

ahantzi duten txirla baiño tristeago.

Ez dakit nun dudan galdu

fede gozo aren gozoa,

ez dakit nun dudan galdu.

Ai, umetako fedearen

sinismen bigun aren misterioa...

Jaurtitzen zaitudan fede,

amagandiko arnas triste,

adio betiko.

Zurekin bizi naiz triste,

areago menturaz zu gabe!

Adio betiko, fede adiskide.

Eriotzaren arbola gorria

               1

Sortu zen gaua nire baitan

aoan kabitu ala,

beltzaren zapore lodia

sentitzen nuala.

Begira nazazu, aita!

Oi gaupean kanposantua,

piñu melarren gosea

ta zeru-min santua,

gaupe kanposantuan.

Ikusazu mortuan dizdiraz

leoi akabatuaren

ezur igar eta goria.

Oi, gauaren andia...

Ontasunezko bulzu argitsu biguna

begietatik jausten zitzaizuna,

erre itzali da.

Oro lanbro

zugan goizero jaiotzen

itsasoaren —asmatu nuen—

ames urdin luzea,

oro lanbro ta negar illunen.

(Illargiaren adu gardena

potxingoetan usteltzen).

             * * *

Bizitzaren mendietan,

arkaitz ta arroketan,

zorionaren itur-begia

nekien, oraindik

ume ta on nintzanetan

Orain, gau oskarbietan,

igelak eta nik

dugu bakarrik maitatzen!

iturri turbustua.

               2

Utz nazazute il nadinean

eskuak zabalik, pakean...

Begi zorrotzak zabalik, zerura begira

Bide luzean ilgo naiz: bide luzean...

Osto artean

illargi emea darienean

—maitatzen ordu betean,

azkengabean—

edo goizean oartzeke

—bizitza jaiotzean—

edo ta noiznai, il nadinean

utz nazazute eskuak zabal-zabal,

bide bazterrean.

Kale bazter farol ondoan

otzak ebakirik

iltzen den eskale antzo.

Neguaren otza

eskuak zabalik ta billosik biotza.

Ilgo naiz.

Bai, ilgo zerate

nola il zen.

Aita, maiatzeko arrats busti batetik

agur betiko baten magal illunean

galdurik,

nik ahantzi amesen billa joanik,

il zen sekulako,

zer dakit nik

zeinek edo nola edo zergatik,

Il zen sekulako.

Zu ere il zaitezenean

nire gaurko bidetik zatozenean,

ez ikutu nire gorputz morea

zerurantz begiralea.

Entzuidazu barnean

—sasipeko iturri

ara-andik etorri—

eriotzaren poema beltza

tantonka ixilki.

               3

Zein ordu da, zein ordu?

Joan ezkeroz, Jainkoa

itzuli ez denekoa.

Ta ausaz agonia.

Zein ordu da?...

Itsasoaren ondoan

geldi itsasbelarrak

lo berde itoan.

Ez da Jainkorikan.

               4

Utzi zabalik eskuen

zabaldura,

nire gogoan geldiro

ernetzen tristura

belarren modura.

Udazken arrats odoldu ezti

entzuidazu biotza,

pago ostoen osto naiz

orbel erorietan lotsati.

Zerraldo, eskuak zabalik,

estrata zaharrean

biotza urturik

betiko loan jausirik.

Ordua bezala,

tantonka, tantonka,

aundizki ta geldi

ordua torretik

bezala aletzen naiz

eriotzaren azpitik.

Orduaren burnia, bai,

orduaren burnia,

ta orduzko bizitza

ezin eutsia.

               5

Zein ordu da, Jauna?...

(Negar lurruna dari

ta deusez intziri

atzerri negar batek

ixilki... )

Ordua,

zergatik ordua

gizonok iltzeko,

zein ordu, ba, Jauna?

               6

Baso estua zear

neure esperantzaren bizkar

betirauna eguzki

irten naiz etxetik

Jainkoaren billa,

atera naiz zangar,

zangar eta ausarti

eskuan ezpata

Jainko eiztari.

Otoitz zegien basoak,

ta aizetxoa,

salmu kantari zegoen

adarretan igoa.

Illargi andi,

gaua zabal, bare, geldi.

Ni Jainko deika,

basoetan, larri.

Deietan joan zait

neukan fedearen

azken izpi.

Azken deia, ikarati,

laborriz lotu zitzaien

ostoeri,

(dardarka mingarri)

txoriño iltzearraren

biotz gaixo iduri.

Aizearen arnasa galduak,

lanbro xehearen tristurak

ninduten ferekatu bidean.

Gaixo billatzaille!,

pentsatu zuten menturaz,

izarrak, uretan penatuaz.

Eldu ziren udazken euriteak,

arima usteldu didatenak

—arima aragia,

abolutu ta bizitza irritsak

amorruz eutsia.

Iges zegiten aizeak,

ta otsoak.

Ta edur malutak etorri ziren

otxan, apal, guri,

zeruaren azpitik,

txiki ta goxoak,

—Jainkoaren malkoak—.

Aldare zurian

aingeru sail zuriagoak

adoratu ninduen

belaunbikaturik

ta eskuotan

gurutze gorri bat jarri.

             * * *

iragan ziren otsoak

aingeruak itzali.

Bizitzaren arbola beltza

               1

Goian izarrak bizitza zuri,

aztoreak mendian arkaitzezko.

Gizonak, aldiz, munduan

bizitza gizonezko.

Ain da gizona gizon...

               2

Egia!

Zer ote dugu Egia

ta aren argia?

Bein urbildu gintzaizkion

Egiaren zokoari,

leize illun ta beltzari.

An behean omen dago

Egiaren presondegi.

Beltzeriaz izurrituak

giñan geldi.

Kristo, nire Jesukristo,

gaitz sendaezin au

ahaztu diguzuna:

Pilato-ren galderari,

gizadi larriaren

itaun eriozko gartsuari

zenion erantzun

burua makurtuaz tristeki.

Jardespen zail, jardespen izkutu

zenigun jardetsi.

               3

Eguzki galda errean

bare zikiña etzana dago

infernurako bidean.

Bidean jaio zuten gaixoa

(ez nondiko ta ez norako)

ez baida berez jaioa.

             * * *

Gure aintzinakoek

ez digute erakutsia

Jaungoikoaren aurpegia.

Gure barnean

axanparen maillu burnia

dugunean kolpeka

jaso ditugu begiak

ta gogoaren antsia

Jainkoaren begira.

Itzala dugu ikusi,

aizearen uginetan balantzaka,

Jainkoaren itzala,

ta menturaz Aren sorbalda

gure samiñen itsasoan

ugin artean igesi...

Gu guztion deia,

kaio nekatu,

itsasoa gaindi dabil

oinak nun jarri ezinik,

otoitz madarikatu.

               4

Ez du jaten illargirik

zapoak potzuan,

dagoenean kantari

gau barruan.