Elizea

Karol Wojtyla

euskaratzailea: Igotz

Ormea

Orma bat.

Orma baten pusketa.

Zutoin lauek gora deznitxoetatik,

egarberak, santu sendoak

euren ibil-gura mundu zear baretzen,

egin bat opa dabe, Talud aundia,

liburuetatik urtena,

zabalik oneik, eta arrakaltzen gaitue.

Goi gaiñak ez dabe zapaltzen orma au,

ez ditu pisutzen urrun bizi diranen lepo gain biziak

euren biotz nekatuen gelatxoetan,

Ezta ez dau pisatzen orain biratzen dauan lurraren leza au,

eta olan izango da beti, amaren bularretik / gizona jaio ta iiten dalarik.

Lezea

Lezeak lezeari dei

Zuk ikusten dozu aize-boladak

apurtzen diran usgune bat bezela,

urrutiko aitz gaiñean garauak lez

dirdir dagie zidarrezko kristal pikorrak.

Lenengo aldiz eskatzen dautzut,

zuk beste Lexara bear dozu begitu,

zeure begietan ixiotzen danera.

Gizon bakotxak bere begien

barruan daroa, eta danen artean

lekutik bera kendu ta bidekatu daroe

itxas-untzi bat lez sorbeldetan.

Mugimendu izugarri onetan

ez dago ezer au desegin daikenik,

luma batez bezela zeure ikurra

zoazala idatziz eraiñu bakotzez

zeure begi edeglakaz.

Zuk inguruz esitu arren,

ez uste izan zugan ez dagoanik Lezea.

Aren argi-dirdira zuk zeure begiz

Untzia itsatsiz doatzu,

saminkor, zeure lepoan.

Eta bera zeure aragian dozula

gizaseme bakotxaren Izateak lez

bultz daragiozu Lezeari.

Beltz bat

Zugan nik begiratzen

dot, ene anai, azkenbako lurraldea,

berton irrekaztoek beingoan gelditzen dira,

bertan dagi eguzkiak bere zer guztia, bere altxorra,

burdiñezkoa, gorputza balitz lez laba barruan.

Zugan dardar dagi nire adimenak

zure metalean

Nire adimena era askotako ozkadurakaz,

balantzaka dabil

egiaz guzurretik aldenduz

Pez aundla bai balantza berak

irudiak negurtzea

neure begietan eta zeureetan dizdiz dagienak

bizitza bardiñaren izate bardiñaren

uneak legez alkartuak.

Zola

Gure oiñak emen zapaltzen dabe

jaioten diran lurra,

ormak eta zutoiñak.

Euren artean galtzen ez ba zara,

eta batasuna aurkitzeko bide ba dagizu,

eta esan-naia, Zolak zuzentzen

zaitulako da.

Zolak ez ditu bakarrik

etxe barri batzuk alkartzen,

baita gure artean dagozan usguneak be

geure auleri eta utsak jakiñik gabiltzazanak.

Zu zara Arria,

zu zara Zola beste batzuk be ibillia.

Aurrera doaz elburua jakiteke,

eldu nai dabe zuk daroazuzan lekura

usguneak alkarturik

pentsamentuak dardar-azoten dauazan begirunez.

Pedro (Arria) zara,

artaldea doan arkaitzak lez oinkadak zaintzen dabezana.

Arkaitz da Zola au,

jauretxe ikaragarri batena.

Eta gurutzea da janari.

Kripta

Jatsiz goaz, iges goaz

Zolatik, an geratzen dira

gure oinkadak.

Zulatzen dogu arkaitza

gizona aurkitzeko.

Ainbat ardiren apatxez

zauritua dago.

Ez ekien ardiak

nor zapaltzen eben.

Desagertzen dan gizona

ala iñoiz desagertzen ez dan Gizona.

Kriptak esan leiskizu

mundu osoa lotu eta banatzen dauanak.

Gudari-talde eskerga batek lez,

nekatu arren, amor emoten ez dauanak.

Eta, alan be, danak

jagiten dira, nekeak ez daroaz illobira,

ezta zaarrak be, oneik orobat, miñak narras,

euren joko-lekura doaz aringa.

Euren laiñozko begiz, gazteak lez ikusten dabe.

Beste mundu bat datorke

euron gorputz eta arimen bidez,

bizitzearen barna,

eriotzaz emoten doazanak,

pozikan emon be.

Txiro eta billois geratuko gara,

kristala legez, diztikor,

isla ezeze ebagi be egiten dabenak.

Eta ebagitako mundua

zigorka alkartuko dira kontzientziak,

eta jauretxe au euren sutondo biurtu eben.

Ebanjelioa

Egiak ez dau ixuritzen eriorik zaurietan

errea alderatzeko,

ez zaiakoz leporatzen gero kale-zear doan asto bati

egiak jakin bear dau mln egln eta ezkutatzen.

Buruko gogoetan zoliagoak dira

gizasemeengan zerbait makur-azten danean;

danak dabiltz billa zelan artez jarri

aurrekaldea ez, baiña azpi sakona,

azpia baiño, untziari oñatuak lez gogor dagiona.

Egiak jaso oi dau gizona,

Gizona bera jagiten ez bada,

orduan etxe eregiak pisu bikotxez zapaltzen,

eta au danok sentidu oi dogu geure gauza lez

bide egiñaz aurkitu doguzan kalez gabiltzala,

Astoak garoazenez,

(kale orreitan egia

gitxituz ala geituz ete doa?)

aurrera daroaguz begiak trankil,

ziuak ez gaitu arrapatzen.

Iturriak eta eskuak

Aintxiña esandako itzak eutsita bizi gara,

eta euretan ezer aldatu ez dadin

kantu aundiz bir-esaten daguz.

Ori bakarrik?

Ba-dira esku ikusi-eziñak

guri laguntzen dauskuenak untzian erramuka,

untzia eroanez istoriaren ildo kulunkatsuz,

azpi-arriz beteriko istoria zakarrean zear.

Naiko al da iturri baten sartzea

ikusten ez diran Eskuak billatu barik?

Uri biak (Azkena)

Uri bietatik bakotxa

biotzetik biotzera

aldatu leiken oso bat dozu.

Biotz bakotxetik bizi bear dabe,

Iñor be ezin leike bizi, bat naiz bestean ezik,

eztabaidaz jokatu genduan ordu luzeetan,

eta irugarren uriko argiak dakusguz sartzaldean,

egunaren gantzuz eder-apañaren agertzen jakuna.

(1962)