Dan Turrell

Dan Turrell

euskaratzailea:
Joanes Urkijo

        Kopenhagen arturratzen duenean altzairu tximurtuzko urdin goibela da zerua, eta kaleratzen diren lehenengoek begiekin ulertzen dute kale artez eta zuzen haiek ez direla jadanik aintzina izandako mundu osoko hippien satorzuloa, hiriburua, Christiania, gaur egun hiltzeko zorian polizia sozialdemokrataren setioak itota. Christianian ez da hippyrik geratzen, gehien bat ezkondu eta orain udako musikaldietan baizik ez dira azaltzen, burusoil, tripaundi, haurrez inguraturik baina beti bezain hash-pipa luzeetatik erretzen. Ez, hippien Christiania groenlandiar mozkorti eta atzerritar ezlegalez beteta dago gaur egun.

        Baina gainontzekoaren bezainbatean ezer gutxi aldatu da: nola gure artean kaleak taberna-hilara amaigabeak diren, hala Kopenhagen ere edozein era eta gustotarako sex-shops aurkitzen dira, han fotonoelak, giza neurriko panpinak, kateak, kremak etabar luze bat eros daitezkeen dendak. Eta zeure kaisa egin beharrean sexubidea gureago baduzu, kalean bertan eskainiko dizute prezio zerrenda bat aukeratzeko, eta azkenean txinatar jatetxe baten ondoko atari zehar eta zikin batek irentsiko zaitu infernu pobre eta kaskar bateko ahoa balitzan, espaloian jezarrita dauden lagun pare baten begirada antsikabeek jarraitzen dizutelarik. Behin betiko desagertu zarenean heuren adia eskutartean daukaten botilara itzuli da... edo beharbada, litekeenago, goilarean prestatzen ari ziren txutera. Eta prest daukatenean, larru azpian oraindik beldur pittin bat geratzen baldin bazaie orube edo atari ilun batera sartuko dira xiringa zainetan lasaigoan jostera, harik eta igoaldia heltzen zaienera arte. Geroago, beti legez, deslai abiatuko dira kalean barrena zer egin ez dakitela edo agian ezer egiteko gogorik gabe, bueltaka, noraezean, heuren barrukoak suak hartu dituela eta orain gelditzea erabat ezinezkoa litzateke eta. Horrelaxe jarraituko dute jeitsialdia heldu arte, eta ondoren ezinegonak kafetegiraino gidatuko ditu artezean, han kafe bana eskatu eta jezarri egingo direlarik azkenean, orduz geroztik hurrengo txutea itxarotea beste egiterik ez bait dago.

        Orduantxe sartuko da tipo arrotz hori, hegal zabaletako kapeladuna, berrogei urte ingurukoa. Inori begiratu gabe jukeboxera hurbildu eta segur aski aspaldiko Jerry Lewis-en kanta bat aukeratuta, garagardo bat eskatu eta junkien aurrez aurre jezarriko da.

        Tipo honek Dan Turrell izena du, eta bizirik dirauten hippy gutxienetakoa da. Jakina, ilea aspaldi moztu zuen baina gogoa orduan bezain garbia darama oraindik. Bere sekretua, Allen Ginsberg, Timothy Leary, Gregory Corso, Hammet eta Chandler etengabean irakurtzea, Humphrey Bogart-en filmeak gogoz ikastea, eta era askotariko musikak entzutea: Rolling Stones, Bill Haley, Lou Reed, John Cale, Grateful Dead eta batez ere jazz. Horrela ez beste inola uler daiteke nola bere hogei bat poesia bildumei (Arena, 1971; Edozeri buruzko eskuzkribuak, 1972; Karma-Cowboy, 1976; Alhambra, 1980, etabartxo) azken urteotan kriminoela batzu erantsi dizkien: Erahilketa Maltan, 1982; Erahilketa ilunpean, 1983...

        Dan Turrell oso hospetsua da Danimarkan, eta gehienek arlotada eta bitxikeria guztiak barkatzen dizkiote halako liburu gozoen truke. Gaur egunean ere, ikusi duenaren eraginaz, jabea den «Kafé Sommersko» edo «Dan Turrell» kafetegietan jezarri, bere aspaldiko adiskide hash-pipa piztu, eta itzuli ondoko poema idatziko du birritan hausnartu gabe:

Junkiea kafetegian

Hortxe zegok jezarrita

horko hori bai

junkiea duk

txitxildutako begi baredun hori

hortxe zegok kafe kikara batekin denborapasa

plastikozko aulki batean jezarrita

hurrengo txutearen zain

edo agian bere kontaktua etorriko delakoan

horko hori bai

bere betseinetan ikus zitekek

baita bere higidura mekanikoetan ere

txute batetik bestera bitarteko orduak zenbatzen dizkik

eta segur aski xiringa ohe azpian ezkutzatzen dik

ezin duk junkiea zer den imajinatu, ezta

izugarri zaila, txo

beti noraezean arrastaka materiale bila

zigarroak beti eraman beharra

edo homosexualen eguneroko baselina baino gogorragoa

beti diru guztia gramo eta kapsulatara itzultzen

eta sekula ere ez kontuak borobiltzeko adina

zainetarako bero kimikoa egun batetik bestera

garestitzen bait da

begira nola egiten duen hatz

sumindurik zeukek larru guztia

ahal balu bere gorputz barrutik egingo likek ihes

jeitsialdian zegok

frijidurazko usain barreneko jeitsialdian

egia aienatzen deneko zola gaineko ezoreka gor eta

kulunkari horretan alegia

eta gero dardarak

baina ez duk ordua oraindik

laster bai komunera joango zaiguk noski

hain duk iraingarria komunerako bidaiatxo hori

txute bat hartu behar den bakoitzean

baina ohiturazko arazoa azken batean

eta bera ohituta zegok

hortxe zegok zain

bere aurrean marmarka zebilek kamareroa

garagardoa eta saltxitxak erosteko hilaratik

saiheskara begira zeukek jendea

tipoa besterik gabe jezarrita bait dago

heroinazko aura batean

baten bat egunkaria irakurtzen zegok

zenbait haurrek izozkiak erosi dizkitek

eta junkiea ez duk higitzen

bere egunkaria begirada bait da

izozkirako nahikoa zeukek mihiarekin

kamareroaren begiak taberna osoa ari dituk ekortzen

eta erlojua minuturik minutu zioak aurrera

une batez zabalik ireki dizkik begiak

bere buruari non dagoen erakusteko edo

eta gero irrist egin zaizkiok berriro

bapatean ezinbesteko bihotz zimikoak asaldatu duela-eta

hauxe bai eguneroko junkie-xoua

kontuak atera dizkik behin bat gehiago

bazekik zenbat materiale geratzen zaion

eta txutatzeari betirako uztea erabaki dik

orain ez duk berriro heroinak helduta ibiliko

gero eta garestiago eta gogorrago bihurtzen ari bait da

eta gainera indar guztia xurgatzen dik

akaboa

bihardanik aurrera hasieratik hasiko duk

bihardanik aurrera agur txutatzeari

eta horrexegatik zeukek gaur dosis bikoitz ekstra

baterako eskubidea.