2 poema

Joakin Balentzia

Funtzionariaren txostena

(Txomini emandako azken omenaldiari
buruzko poema, Che-ren heriotzaren
hogeigarren urteurrenean).

Ezin da fitxatu hainbeste jendetza

—dio funtzionariak—,

kresala bezala da

eta arrainak bertan.

Ezin ditugu neurtu

hainbeste bihotzeko pilpira.

Buruko mina sortzen digute

gogo klandestino horiek

hemen bilduta,

malko ilegal horiek

hemen isurita,

oihu eta hitz mingotsak,

garaipen hitzak,

hemen elkartuta.

Buruzagi bati azken agurra,

herri basati honen omenaldia.

Aintzinako ikurrak ditu

bandera estrainio horrek,

lurraren hasiera

eta kultura zahar baten markak:

sugea eta aizkora,

sinbolo ezkutuak,

jarri dituzte agerian

jendetzaren aurrean,

narrastia giderrean kiribilduta;

eta oraingo garrasiek

itotzen gaituzte,

pilpirak, gogoak, malkoak, hitzak

fitxatu ezinik.

Inori ez dio kondatuko

Inori ez diot kondatuko, zehazki,

nire burutik zer pasatu zen

tenore izugarri hartan,

baina antzemateren bat

izan behar duzue

nolabait ulertzeko

kontzientziaren zulo horren

sakontasun itzela;

lagunak zaretenez gero

konprenituko didazue, seguraski.

Nola izan zen munduaren sorrera

azaltzeko mito asko

asmatu dira nonbait;

zientifikoek ere adierazten digute

berena, modernoa, korapilotsua,

poetikoa ere, zergatik ez?

Sinestea da kontua honetan ere,

gezurra ala egia

hor dago hipotesia

eta, dena dela, bizia

aurrera doa.

Eta kontzientziaren beraren sorrera

non datza?

Hauxe dugu gizatasunaren funtsa,

gizakia gizaki bihurtzen duen mamia.

Horri buruz lagun batek

asmaturiko mito berria

hezurretaraino sartu zitzaidan

tenore izugarri hartan

nire buruan lehertuz.

Ordu luze batzutan zehar

bizi izan nituen aintzinako garai haiek

argiro eta bihotz bihotzez.

Nolabait sentitzen nintzen

lehenbiziko gizona, harro eta biluzik,

lurralde zabal bat menperatzeko gauza.

Mundua ere konpontzeko era bitxia

bururatu zitzaidan

telefonoaren bitartez

edo zientzia fikziozko pelikularen bat

prestatuz; txakurra, umea eta hiruok

pertsonaia nagusiak izaten.

Hura izan zen ene gorputzak berak

sorturiko droga aluzinakorra,

luzaro lo ezinik egonez gero;

baina, amets ero bihurturik,

sobera luzatu omen zen

eta kimikazko fruitua sartu zidaten

beldurrarekin bide batez.

Nire garrasi urragarri hura

aditu zen haitzuloetako gizaki haiengan

pelikularen protagonista

sentitzen nintzelarik.

Hura izan zen komeria

eta bitartean sufrimendua zabaldu zen

nire inguruan

itzultzeko bide malkartsua

ibili arte.

Baina orain, kontu guzti haiek

hausnartzen ditudan aldiro,

galdera hauek airean diraute

izartegiko oihartzuna bezala:

atzerritar gauza izan ote zen

aintzinako leherkunde hura?

Eta oraingoa, nongoa ba izan behar?