Azken-opageia

Aurraitz

Arrats-bera apurtuan lo zetzan uria

ondamenen nekean, itxaropen barik.

Menpetzaillen oiñetzak, illotzak besterik,

etzan ageri kale apurtu-artean.

Bakartada itzelean, illen didarrez naas,

Erio'ren lorratzak orma zaarretan, its.

Ixilaren sakonak, berein eskutukiz,

negarrezko erostaz, illetaz aroa.

Odolezko illuntze ak, aizean eun zotin,

etzirudin bizien munduko eguna.

Kurtze bako illobien artez oldozmena

gizon bat ebillan, aul, norbaitzuen billa.

Illen zelai baltzeko illunabar larrian

erdi billoizik, nekez, soiña zauri-gordin,

arpegian aldarri Aberriaren min,

iratxoa irudian Erio'ri igesi.

Astiz aratu eban uri zuzitua,

gogo oiñazetuaren begikune illunaz,

illobi bakotxean zerbait marmartuaz:

eztakit otoitz ala atsekabezko berbak.

Erailketa izugarri atatik bizirik

bakarrik urtena, antza —azkenengo opageia—

ta Aberri ausiaren oiñaze guztia

eroiala bere gain uste zatekean.

Beretar guztiak gal ebazana ete?

Ala apaiz zintzoen bat, iltamuko-billa?

Ala an ildakoentzat, eresi goibela

atontzeko betesten, olerkarien bat?

Zana zala, abertzale ta biozduna zan,

ta berekautan zitun gogoeta illunak

eragiñik, tamaltsu (bizi-ondakiñak)

sakonetik oguzi zitun itz argiok:

«Atsedendu zaiteze, aberkide onok!

Aberriari eusten zintzo izan baitzaree.

Zuen odola beite guretzat adore.

...Gogor ekingo dogu, arrotzak oil-arte».

Geroau ta baltzago illun-illun arratsa

A baizen gau larririk ezin zatekean.

Aienatu zan gure gizona illunpean;

Balbe'ren zemai-otsak ekazan aizeak.