L I T E R A T U R   A L D I Z K A R I E N
G O R D A I L U A

 

 
 

                   - Literatur Aldizkarien Gordailua
                   - Olerti aldizkaria
                   - Ale honen aurkibidea

                   - Ale honi buruzkoak (azalaren irudia eta fitxa)

Aurreko artikulua— Olerti 1983 (1984) —Hurrengo artikulua







 

 

Uraren dizdizari abestia

 

Karol Wojtyla

euskaratzailea: Igotz

 

                                (Jesusek erantzun eutson: Ur onetatik

                                edetan dauana barriro be egarri izango da;

                                baiña nik emongo dautsadan uretik edaten dauana,

                                ez da sekula egarri izango»

                                                                                               (Jn 4,13)

 

 

Siken pozuaren karel ertzean

 

Ikus uraren zidarrezko ezkatak.

Bere ondarrean pozuak ikara dagi,

begiaren niniak lez irudia bertan erneten danean.

Osto-orrien isladurak

uraren azalean

zure arpegia ikutu ba'dagie,

nekearen betazpiak garbitzen dautzuz.

 

        Urrun dago oraindik iturburua.

 

        Begi nekatu ta betazpitsu orreik

gaueko ur illunpetsuak, diñoste,

zure otoitz-itzetan dagozala gaiñezka.

(Gure arimak zumel dagoz, oso zumel).

Baiña pozuaren argitasunak dardar dagi zure malkoetan,

amesen aize-dardar batek

—ori uste dabe bidez doazanak—

biotzetik erne-eragin dabezanak.

 

        Pozuak dizdiz dagi orriakaz zure aurrean

eta orriak zure begietan dira zimeltzen,

bitartean aren berdetasun diztiratuak

zure arpegia beilatzen dau

islatzen dauan barrenaren gaiñean.

 

        Urrun gagoz oraindik iturriburutik?

 

        Giza-taldeak dira Zugan dardaratzen,

zure itzak alderen alde zaurituta,

begiak lez uraren argitasuak.

 

        Zuk ba-dazauzuz gizonak, danak,

nekean eta pozean.

 

 

Begiak zabalik olatuen ondarrean

 

Joana da euria

eta txingar-jaurtika dagoz arri diztikorrak

bidez dabiltzanen oiñen azpian.

Gaua dator. Zenbat gizonek ateak igaroten ete

burrunbada batean edegirik?

Zenbat ez dira geratzen leioetako argiari ukondoz?

 

        Gaba da. Giza-ormea, noizik bein,

ausi egiten da bidaztiren baten betartez,

eta au leioetako argitasunak

beste toki batera daroa, urretxo.

Giza-ormea zabal egiten da, meetu,

baiña beti da ber-bera.

Aren illuntasunaz lilluratu egin da soa.

Lau ta bakuna da ormea.

 

        Esan dautzut: zure begitua bakar-bakarrik

tinkatzen da samurkiro gizonengan,

argizko iragarkien zintan ilten diranengan;

euren ezkutu sakonenetatik agertzen dira,

eta iñundiko sugarrek ezingo ditu iruntsi.

 

        Begiak inguratzen dozuzanean,

gero ta beteagoa egiten da uts-unea,

ondobako gai geiagoz beteten da,

jenteki illuna igali eldu baten antzera zabaltzen,

eta bere barren-aldetik kanporantza dator

ontasun onenganantz,

eta onegaz, ixil-ixillik, gosea dozu asetzen,

eta berau, oiu-oiuka, auts dozu biurtzen.

 

        Ez, zuek etzarie bakarrik;

eta, zuek bakarrik ba'zarie be,

zuen begierak orduan ba-dirau

eta gero ta geiago agertuz doa;

naiko da begiak beste era batera zabaltzea,

oi bezela barik beste era batera zabaltzea,

eta ikuspenari eutsi

begiak asetu daitezan

 

 

Emakumearen itzak osin-ondotik urrintzean

 

Oraindixek nire ezjakintasuna

itxi egin neure atzetik,

sartu ziñan atea bezela

—nik ez dakidan guzti a jakiñik—

Itzik egiteke igaro zara,

neure gomutamenean zear,

ainbat pertsona, ainbat urriñeko bide

eta ainbat kale,

txingar ixiotu lez ariman diranak.

 

 

Alkar-aurkitzea gero gogora ekarrita

 

Ez litzateke iñor Aren antzera begiratzen ausartuko,

ezta, orrela, ikusten be, ber-beraren kautan.

 

        Aren ezagutze erea bai dala bestelako!

Ozt-oztan jasoten zituen begiak,

baiña Aren ezagutzearen osotasuna!

 

        Aren arpegikera zan

uraren argia pozuan bezela:

izpillu bat..., pozua lez..., barne-barneko argi-diztira...

 

        Ez eban izan Bere baitatik urten bearrik,

ezta begirik jaso be, igarteko.

Ikusi nindun, Beregan erraitu nindun,

nirekin jabetu zan ezeren zoztorrik bage;

nigandik jalgi-azo eban lotsakizuna,

eta baita pentsamenturik ezkutuenak be.

 

        Buru-lokien giltzak ikutu bide eustazan.

Bat-batean, arindu nindun neure neke aunditik,

eta zelako guritasunaz!

 

        Aren itzak, lau-lauak danak,

ardi lilluratuak lez inguratzen ninduen.

Eta gogoan euren abietan lo egozan

txoriak esna-erazten ebezan,

eta neure ezkutuetan ziran sartzen,

eta neure pekatuetan.

 

        Autor eizu... Onek ekarri dautzu

begia bete oiñaze:

(oldozpenen uin-arroa bat-batean jat itxi).

 

        Ixillik zagoz, baiña ba-dakit nik,

zute itzetara betikoz zabalik nagon ezkero,

nire neke-miñak ezin izan dauala urreratu be

zurearen neurritara.

 

        Nire maitasunak orain zure oiñazea bi i nai leuke,

Zuri kendu ta bertan batu soingaiñeko latzean lez.

Baiña berandu da. Orain

biurtzen dauzstazun sufrimentu bakotxa,

neugana bide dagian bitartean,

maitasun biurtuz jaongo da.

 

        Zelako laburpen, zelako ontasun

zure ezaugerarena!

Eta begiak jaso be ez dozuz egin;

zeure begiakaz bakarrik mintzatu ziñan nigaz,

eta euretan dirdirak egozan

pozu sakonaren islarenak.

 

 

Berak eta jenteek, aregan, daukien alkar-izketa

 

Jenteak, illunkera aretan,

onan bide egozan izketan:

—Ez uste bakarrik zabiltzanik;

neu lez, beti daukazuz jenteak lagun,

aldatu gareanok, guregan

zure isladurak sartu diralako.

Bai, zure isladurak...;

itz apurkor batzuk argian eztituak...

 

        Neu lakoxe jentek...

euren illunetatik jagiak

Zuk goian ixetzen dozuzan izarretarako bidean.

Gauetik urtendako jenteen artean,

antxe dago emakume a bere.

 

        Eta orain Ak aren bitartez itz dagitse:

—Ez zoaze bakarrik.

Egundo bere ez, une baten bere ez,

nire begiera ezta aldenduten zuengandik.

Eta nire begiera egi sakon biurtzen da,

itxasotik urten olatuak baiño sakonago.

 

        Eta nire betarteak be laguntzen dautzue,

zeuen arimen lekaroz lekaro txigorturiko

betarte onek, zeuen ames nekatuen aizez

eta ats-aldiz beti egurasturiko onek...

 

        Zergaitik ez dozuez nigandik kentzen zeuen kurutzeak,

nik neurea zuengandik erauzi neban legez?

Erreten egoan zuen besoetan,

bere pisu guztiz zuen bularrean murgildua.

 

        Eurak:

        —Illunabar tristean alkar aurkitzen dabenean

gure arpegi arrain antzo labankorrakaz,

ainbeste kruseilluren argiz limur egiñakaz,

arat-onat nabaitzen dogu geure odola

eta beragaz eraso gengike.

        —Neure odolaz pisua makur-aztera etorri naz,

itomen ixillaren billa etorri naz,

zeuen ideko, bat geiago, egiñaz.

 

 

Samaritarra

 

Zurekin lotu-azo nau osin-artz arek,

zure nor baitan murgildu nau.

Gure artean ez egoan ezer, ezer bere ez,

begi-nini garbi baten antzera

dardar dagian argitasun sakona ezik,

osin-ertzeko arriaren biran sartu ezik.

Argitasunak murgildu nindun zure begietan

eta euretan itxita laga nau.

 

 

Bein barriro gomutapena

 

Neu, neu, neu neu,

osorik itxartuta,

ur ibillen diztira garbian

bere burua ezagutzen daunaren antzean

eta, bat-batean, begitu izpillu barik

eta berenera biurturik,

bere arnasa geldi-azo

eta arritua lez aurkitzen da,

bere argi-gaiñetik dantzari...

 

        Osteangoa, ba, aurrerantzean,

ene itxartze augaitik?

Edo-ta ormea edegi zalako soilki,

beti ibilli nintzan lekutik,

konturatu barik (itsu-itsuan)

neugandik bananduz niñoala

eta ez neugandik bakarrik?

 

        Bai, itxarrik nago

eta ondo andi-manditua!

Alan be, dana dirudi doala leen bezela:

zamariak auzoko muiñotik

euren zama-sortakaz datoz,

mundu osoa (arnas-artuz legez)

gora ta beera dabil

neurrizko era bikaiñez,

igonaz doaz arpegiak aire oztiñez

(alperrik, alperrik!)

argitan dagozan kruseluak diztituta

eta zain dagozan izarren azpian.

 

        Ariñago edo beluago,

ezagutu bearko dot pisu bat

kendu daustazula, neure neke

eta indar-egiteen neurrikoa,

Zuk ito-bear barik daukazun

armoni ain lau-eder orrenzati

pitin bat eskuratzearren...

Eta amai bakoa dana!

 

        Begira: zati pitintxo au

nekez iraun-azten da niregan,

baiña ba-dakit lepotik kendu daustazun

kargea, ez dabillela utsean igeri;

ez dago aztagaillurik bera pisatu leikenik,

ezta aldea atzemotekorik bere.

 

        Eta olan, aldakuntzaren bat

jazo balitz lez, oldozketan nago,

eta arindua somatzen naz.

Su-garra bezelatsu,

zugatz idorretik bizkor jauzika,

bere egada diztikorraz

gau-estalkia jaso daroanez.

 

 

Uraren dizdizaren abestia

 

Pozu onen barrenaren dizdira,

ontatik neure pedarra bai nai dot bete,

aspaldi joian nere begi-niniai itsatsiz...

Osin onen dirdaian emon izan jat

iñoiz izan ez dodan lako bizipena,

eta olan estalgetu dot neure utsune aundia.

 

        Ondo dago, ondo! Ezin zaitut

osorik eroan neugan,

baiña lot zaitezala nai dot

osin onen izpilluan tinko,

ostoak eta lorak bezelatsu,

goitik aizeak erauziak,

nire begi lilluratuen so-aldian.

 

        Oi nire begi orain tristerik ez dagozanak!

Zuk zeure argiaz bete daustazuzalako nunbait!

 



Literatur Aldizkarien Gordailua Susa argitaletxearen egitasmoa da.