Guzur eta egiak

Anjel Bidaguren

Gure aratona baldar egunerokoan

ba darabilguz guk, zatarkeri gogokoan,

amaika eta bosteun milla guzur biribil

bizitza-burdi trakets, negarti onen gurpil.

Goizetan, neskatilla ARGI, oinkada zaluz,

jagi doanean, lo-nagiak astinduz,

maite lurrunez inguratu guran mundua,

urre betez, oparo dariola eskua,

guzurti gara gu, guzurti aundi makurrak,

guretzat bakar nai baitoguz aren agurrak,

zirrara lizunean bakar bera eta gu;

geure bakartade onen edena darigu.

Egunon, bai, gero arte, ondo izan;

itz margo zuriak, utsak kale naiz elizan.

Lora jayo barriak, une bakarrekoak,

lore artean illak, edo illik jayoak.

Etxean guzurra darigu, argi ordez,

gure leyatillak zabaldu daroaguz nekez,

illunpetako gure borroka eroak

ebagi daroaskuz egiaren egoak.

Argiaren bildur gara beti; gaua maite,

ipar-izarra, galduta, guzurraren ume,

geldoak geure biotz agor au ikusteko,

zuzi-itzaliak utsaren itsu-mutiko.

Guzurti lantegian, i, jauntxo zilbor, aundi,

txiroen odolaz egiña dok diru-mendi,

gosea abi euroren ume azur-utsak

ta andra zimelak, esne ordez esperantzak.

Baita ere guzurti amaikatxo langille

besteen —lankide bearrez— odol edale;

gaur, biar, etzi, alperkeriak mallukatzen,

iruzurrez —moltzo ta moltzo— labak goritzen.

Guzurrak politikan, guzurra ta guzurrak,

laprast eskuetan dakarren apurrak,

itz utsez goldatutako gari ta matsondo

ezin daitekez biur ez ogi ez ardo.

Guzurra politikan, indarra bada lege,

itzak aundi eta biribil mundua dan beste

ta emazte gazteen bularretan izotza

ta gizonen eskurretan burdin arantza.

Guzurti, baita, munduan ainbat erakunde

malmuzkeri eta azpikerien estalpe;

umeek arrapaladan gosearen atze,

zarrak nun jausko bizirik, ez oge ez etxe.

Ez dakigula lañotu eguzki au,

neguaren kaskakoak ez bekiguz arau,

berotu daitezala andreen bular otzak

eta, argiz, egiz, ogiz ume azur-utsak.

Mundu zabal onen zear ba doaz egiak,

udabarri beteak birjasoaz argiak.

Egun tripazaik iruntsi dauz illundurak,

ara zalapartaka umeen jolasgurak.

Ba dira gero ainbat eta ainbat, pilloka,

egi betez eskuak, dana doan eskeiñika,

guzurrei garak moztu ta moztu, lugin on,

argiaren galdatan, gori, lanaren gizon.

Guzurrei arrika diarduen jende zintzo,

kondaira faltsoak salatuz, mintzo ta mintzo;

konturatu barik udabarri dan ala ez,

itz lore zuri utsez diarduenen ordez.

Ainbat jende ausarta, goseari adarrak

erro-errotik ebakiz; lanaren indarrak

solo-bazter guztietan gora dedin

gari-alde, esperantza guztien ikurrin.

Millaka ta millaka emakume ta gizon

ekiñari ekiñean, artu ordez emon,

maite garraioan, egoaren bideetan,

aratona, lañopeko argi lapurretan.