L I T E R A T U R   A L D I Z K A R I E N
G O R D A I L U A

 

 
 

                   - Literatur Aldizkarien Gordailua
                   - Olerti aldizkaria
                   - Ale honen aurkibidea

                   - Ale honi buruzkoak (azalaren irudia eta fitxa)

Aurreko artikulua— Olerti 1984 (1987) —Hurrengo artikulua







 

 

Hitzak

 

Karlos Santisteban

 

 

Etsipenez

 

Paper asko beharko nuke

ukan

zerbaitto idazteko

idatzi

eta aldakortasunean finkatu

tinko.

 

Tinta ugari nahi nuke

nahi

beharko nituzkeen paperak

burutapenez margotzeko.

 

Ez dut

ostera

beharrezko

odola

neure nahiak

neure nahiez

gorritzeko.

 

                                      Besteren gorriak

                                      odolduko ditu

                                      hitzak...

 

Mahai gaineko

ogitxo puxkek

ez dute asetzen

ez dute asetzen

nire jangura

haundia.

 

                                      Askatasun-horbelak,

                                      biziazkenean erori,

                                      ez daki zertzen

                                      nire hegalaldi

                                      garaia.

 

Munduko basotzarrek,

zuhaitzen tapaki,

ez dute estaltzen

nire begien

b-a-s-a-m-o-r-t-u-a.

 

                                      Nire etxeko ateek,

                                      otsoen jarleku,

                                      ezina dute hertsi

                                      ernaltze-polenen

                                      bidea.

 

Nire mihiaren ahoak

ezin, ez, dezake,

hartu

hitz guztien

saporea.

 

                                                      (Eta nire tximiniatik kea iheskor...)

 

                                Utz nazak, arren, baketan

                                gezurrezko hitz arina;

                                naramaten, betiko, haizeek

                                dagokidan hildotik bizi.

 

                                Askotan, bai!, entzuna diat

                                hire ahoan toleskeria;

                                guttitan ordez ikusi haut

                                baieztatzen elekeria.

 

                                Utz nazaten nire txokoan

                                zinismoaren mozorroek;

                                neure burua bakartzea nahiago baitut

                                zinizmopean irautea baino.

 

                                Mundutik at zertuko dizkiat

                                neure baitaren aiherrak;

                                neure kabuz dena egingo

                                ixilik bakardadean.

 

(Baina lur gainean gauden artean

oraina dugu

hurrengo xede...)

 

Mihi zorrotz

oihu ozen

hitz biluzi

oihartzun motel,

MIRANDE.

 

Populua edena zegok

hira basotiko

hondakinez,

eta oraino, egarri,

duk,

Mirande...

 

Zorro gabeko

hitzak

eskaini hizkigun dohainik,

zorretan gaituk

milesker!

 

Euskal Herria

iratzarriz zihoak,

heuga,

eriden ibilbide...

 

Hire, Mirande, hitzak,

zabaldu behar dizkiagu!

 

             (Ni umezurtz hirekin...)

 

Tauki-tauki

euki-euki,

tauki-tauki

mailu eta beso...

 

Ingudea mutu

mailua entzungor;

hitzaren errementari

diagu, eguna,

hauxe eguna!

 

Ferra iezadak!

nire nihiaren ahotsa

(desgastatuz baitoa hitza)

eta

a!, orain ozendu-bizi!

 

Hitza behartsu zegok,

ba dik,

aldiz,

harotz.

 

(Taukika-taukika,

honetan, hitza...)

 

Aizak!

Aizak!

eten pixkat urratsa.

Aizak!

Aizak!

atzetik aztarnak mintzo.

Ez zaidak solasketa laket

baina ba nian amiltzen hitza;

ez diat, agian, zeren;

noren, bai, ordea.

Hatorkit, bada, gaurkoan

—malkor honetara—

larratuxea baitut gogoa.

Aizak!

Aizak!

hasperen hori duk egia.

Ez zekiat gizagaixo honek,

benetan aiherra nabari

eta egiazko hitzak dituk.

Aizak!

Aizak!

entzun daukadan egia.

Ez nikek egingo okerrik

negikeena... hutsik... bakarrik;

eta horretan ba duk,

NEU nauk,

hiretzat nire gorputza zegok

                           (nire hutsa)

Otordua iritsi zaigu

guri

hagingabeok,

betiko barauretan behar!

jangura betiko jasan!

Aizak!

Aizak!

bego berean joana.

 

Tzitzi-Pitzi

tzurruntzuntzu;

zurrustada batto

Tzutzu-Putzu!

 

                        Pittinka-Pittinka

                        piri-para;

                        oilar goiztarrak

                        «kukurruku».

 

Esan. Esan.

Arren. Arren.

                        Hits.

                        Hitz.

Hitz

hits

ni.

 

 

 

Euskara

 

Txairo-txairo

lirain, edder,

a!, bizi-lorea!

 

Anitz urtetan

ohe-lagun,

bizi-lagun,

nigan izana.

 

Mozkorti nauk

hire ardotan itoa,

hainbat aldiz!

hire leihoan suizida.

 

Akelarre diagu!

maitteño kuttuna,

larunbat iluna

biluzik gorputzak!

 

Argizagiak dar-darkari

jolasaren

ikusle urrunak.

 

A! maitte maitteño

nire labearen

lama,

titi emankor...

 

Hitz zaharra

ahots galdua,

fosil herdoildua;

utz lekua

ekintza azkarrez

gaurko egunari.

 

Giza haragi

haragian giharre

giltzaturiko

kontzeptu-mailu.

Gogotik

gizontxo koxkor,

edan

gezal gazitik;

irudizko itsaso honetan

ur haundiko

dabilur goxo...

 

Nora zoaz

nigandik

ponpoxa;

nora zoaz

punpuila hauskorra...

 

Zergatik batzutan

sarkor

hezerik;

zergatik bestetan

agor

biluzik.

 

             Klimaxean hiztegi loretsu

             alimaleko basamortu hoztean.

 

Hitz-jario

iturri oparo

arbasoan ahoetan.

 

Ezti goxo

usain zaharra

euskaldunen zuhaitzetan.

 

                               (gaur)

 

Gatazka erreta

liskar ezberdin;

bularrak tente

begiak mintzo.

 

Disputa itzela

borroka mingarri;

burua lepoan

ta jarrai aurrera!

 

                               (bihar)

 

       Goiztiri arriskutsuan,

garaiz,

ilunsentia heldu;

       meatzeetako burdin indarra

giza zizel trebetsu egingo.

 

       Ideien bidaztiak

izango gaitu bere altzoan;

       ateka hertsiak

ireki ukitu;

baldinezko uretan...

bakea...

 

       Ahaidekeriaren hitzak

ez dira

semez erdiko;

       eta apaldura bakarrik

ilobek haziko.

 

       Semantikaren hitzuntziak,

       enbataren indarra lagun,

zehartatuko ditu adorez,

esames arrunten hitz-mugak.

 

 

 

Ziñezko hitzak

 

Neguko gau hotz hartan

gizadia ixildu ondoren

nahikundeak zertzeko eretian

jantziak oro erantzi.

 

Haragiak suzko dantzari

hotza jokuek irion,

honantz-harantz zirkinka

oldarkor zainak, hanturik.

 

Gelatxo zantar idortuan

sabaileihotik hilargi-guneak,

eboluziozko iheste gorritan

elkarren arteko orekan.

 

Gainerakoa orduan sobera

mundukoi guztia debalde,

gartzelaturiko lixturak oro

honetan zaintxuri tenk.

 

Pirpiren ispilu hertsian

bederen batetan ausart,

maitasunezko haziak blai-blai,

azala lohitze bizian.

 

Kanpotiko lurrinik ez dager,

giza lurrinak bakarrik omen,

hilzorian atzoko orduak,

etortzear uhin kuttunak.

 

Zerraldo mihi petralak

lurpean dauka hobia,

hodeiertz zabala hurrean,

extasiaren hunkipena hurbilkor.

 

Ingurua delizien bidetan

hasperenen hezea dastatzen,

horretara hitza EGIA

dena kontatzen duena.

 

 

 

Hitz edderrak

 

Pailasok deitu ninduen

komedianteen etxera

eta ni eramatera

etorri nirera.

 

Aurpegi-barra

xamurrak

erakutsi zidan etxea

Pailasoren etxetxoa...

 

Handikan ibilia

eriden nuen gaueko

eta argiko txoriñoa.

 

Pailasoren etxean

denok daukagu tokirik

geure

tristezian...

 

                  Nork ez du amestu

                  Pailasoz

                  bere haurtzaroan?

 

 

 

Hurrundik

 

Aberriaren deia

                  zein indartsu urrutiko soinuz!

                  zein ezberdin

                  atzerriko ispiluz!

 

    Haizearen horbeltxoa barreiatzen da

gure antsien eremu

irekietan,

eta nahi genuke

arbola tantaia

hezerik

bizitsu... dastatu oso.

 

                  Iturriñoaren uretik

                  datorkigun abesti bustia

                  zein lehor urruneko errekan!

 

(Gure itsasoa handia da...)

 



Literatur Aldizkarien Gordailua Susa argitaletxearen egitasmoa da.