Biziaren arian

Angel Bidaguren

                                Bizia zer dan?

                                Zorion taldeen lauoinka

Asierakoa

Ildo naroan urre-itxaroen txinpartak

erein ditu, gozo betean, nekazariak

t'etxondoko arlo nagusian argi puntak

—berde ori— agiri dauz, or emen, gariak.

Maitasunaren santutegian arrabitak

joten jabilkuz odol biren ametz zuriak

t'oge doneko eresien grazi zurixtak

lore egin ditu arima biren mirariak.

Solo berde egin da maitasunaren azia,

lau besoren azaro garbi eta doneak

ernamindu dauan garitzarik ederrena.

Garatu da maitaleen itxaro bizia,

argi zorabioz betez zeruko bideak

aspaldi bai baita leio zabal udalena.

Udabarrikoa

Udabarriaren erasoak ba daroa

pauso txiki berderik berde gora garia,

gunik-gun jabilko biziaren jai eroa

aizeño emeen maite uyolez garria.

Bai eder dizdira muskerren katu-aroa,

gazteentzat udalenak dakarren saria.

Gure mutikoak —aspaldi gizon osoa—

ba daki nundik dan goiz barrien ataria.

Aize orlegien putz sorgiñak zibu-zabu

darabiz etxondoko garitza burutuak,

bitxi-mantu irudi eguzki agurrera.

Seme lerdenak tinko bi erroak lurrera

ta ogei udabarri berdeen balakuak

amets daragitzoz ainbat urrez bete buru.

Udakoa

Ausbizi dirudie soloko zokondoak,

kalda-aroa da ta eguzkia su-gori.

Krak-krak garitzak noiz lertuko buru umoak,

galduko ete bildurrez ainbat urre gorri.

Berein udate bedeinkatu gazte sendoak;

amets muskerra zana egin da egi ori.

Neskuts batek eta biak landuko ildoak

biur jakoz frutu gurenen luberri jori.

Gariak makur deutso itaiari burua;

ugazabak ixotuko urunen argia

eguerdiko maien erdirako dizdizena.

Ba joaku uda maastietan galdua,

urrez betez gero gure lanaren egia,

ardo mozkorrentzat utziz ondakin onena.

Udagoiengoa

Egin dau, ixilik, masparrera udazkenak,

urre t'eztiz bete dakar lepoko zorroa,

aize epelez igurtzi dauz maatsen ayenak,

gozo mozkorrez, dirdir agiri dan mordoa.

Pozarren dabil utziz zorrokorik onenak

ta urrez betez biderik bideko osoa,

kolkoan jabilkoz durrundi ori ozenak

t'odolean aize epelen eragin gozoa.

Aizeak noizbenka lurrera ori zimelak,

makaldua baita, nunbait, enborraren guna.

Etxeko nagusiarenak adar barriak

aspaldi sortuak ditu ta negu itzelak

ez dau agortuko bere odolen emona.

Ba ditu ba gerorako ere txirlarriak.

Negukoa

Lei-aizeen talde izoztuak etor dira

iñork ez daki nungo bide zearretatik.

Agertu da negua otzez kikil-kikilik

maluta mantuetan bildura Oiz mendira.

Sutondoan dago attitte ixil-ixilik

arte-mukur lodiaren txinparten begira.

Berez-berez, su-malko bakoitzaren argira

gau urdin bat jatorko ametsetan bil-bilik.

Ardo zarrak berotu daroatso biotza,

mukurari darion suak azurren otza,

baña; nork berbiztuko mosu illen oztiña?

Oi negu gaizto! biziaren azken txatala,

amarruz dakarzu zuk beti oben zitala,

zuriz kukutuz zeure birjintasun zikiña.

Amaierakoa

Arrats beera laburretan argi motela

ibai ixilean apurka doan bezela

noa ni be, ori zimel, argiño laburra,

urte moltzoen ubide tristeko apurra.

Agoan daroat tristura illen agurra

ta milla egun gozoren gomuta samurra.

Banoa ertzetan utziz samiñen orbela,

dazdatuz eguzkiaren ondakin epela.

Gero, amen baten izanen oroitza astua,

bilobatxoek be galduko attitterena.

Zenbat besarkada heroz anima enea!

Baña; ur-oro ibilko nire espiritua,

olatuen apar, naiz iturriko gardena,

tangadaka neureentzat ixuri donea.