|
Korridoak
euskaratzailea:
Juan Azpillaga
Korridoa, melodia erraz baten erritmoa duen kazetatxo poetikoa dela esan genezake. Gertakariak eta jazoerak isladatzen ditu, heroiak goraipatu, hilketak eta traizioak salatu. Bere senaren eraginez herriaren ekintza guztietara zabaltzen da. Dirudienez, hau da korridoen egileek garbi utzi nahi dutena: musika, opera eta zarzuelan gertatzen denaren alderantziz, ez dela garrantzitsuena, hitzen edukia baizik, hau da kontakizunaren lirismoa.
Korridoak bere benetako dimentsioa eta ospe handiena 1910eko Iraultza hasten denean lortzen du. Herriz herri ibiltzen diren abeslariak ditugu bere hedatzaileak. Gehienetan beraiek sortzen dituzte kantuen melodia eta hitzak, eguneko edo iragan hurbileko gertakizunetan oinarrituz. Halere, askotan entzuleak dira hainbat jazoeren berri ematea eskatzen dutenak.
Desertorearena
Hamabost nituela
errekluta eraman
soldadu izatera
Moreliaren bian.
Ta jo, jo eta jo
klarin eta tanborrak
eskarmenta daitezen
desertore denak.
Errejimentuan
preziatu ninduten
ta urtebete barru
sarjentoa nintzen.
Ta jo, jo eta jo...
Niri ez gustatu
bizimodu hori,
desertatu nuen,
nire herrira itzuli.
Ta jo, jo eta jo...
Etxean nengoen
nire amarekin
polizia sartu zen
beren sableekin.
Ta jo, jo eta jo...
—Baina, jaunak, jaunak,
zer gertatzen da?
—Ah, alproja hori,
desertore zara!
Ta jo, jo eta jo...
Lotzen dizkiote
estuki besoak;
bere zainetatik
dario odola.
Ta jo, jo eta jo...
Hantxe daramate
zuzen koartelera;
atzetik nigarrez
amatxo gaixoa.
Ta jo, jo eta jo...
Jauna, Jainkoarren,
koronel jaun hori,
urrikaldu zaitez
bere amagatik.
Ta jo, jo eta jo...
Koronelak dio:
—Aditu arretaz,
bihar izango da
afusilatuta.
Ta jo, jo eta jo...
Hemen naramate
jada tormentura,
ene amatxoa
zoratu egingo da.
Ta jo, jo eta jo...
Agur, nire koartel!
nire behaleku!
zubigileetako
adiskide, agur!
Ta jo, jo eta jo...
Agur Mariano Torres,
ene tenientea!
Agur nire sarjento,
Dolores kaboa!
Ta jo, jo eta jo...
Agur aita, ama,
nebarrebatxoak!
ordaintzera noa
nire delitoak.
Ta jo, jo eta jo...
Tiro egin, lagun,
adorez tiratu
bi bala buruan,
bihotzean hiru.
Ta jo, jo eta jo...
Micailarena
Ekainak hogeitalau zen
San Juan egunean bertan,
dantzaldia ospatzen zen,
bai, Ixtlaneko herrian.
Micailak, goiz goizetik,
Juani parrez dio: —Aizu,
zure eguna izateagatik
nirekin dantza ezazu.
—Micaila, benetan entzun,
ez zaitez zu festara joan,
zirikatzen Satanas dut
bengatzeko Simonengan.
—Agur bada politt hori,
esan zion irtetean,
lagunekin banoa ni
zuk ez bait duzu nahi joan.
Iritsi zen Micaila
ta dantzari ekin zion;
zuen, dantzakide gisa,
bere Juanen arerio.
Orduak pasatzen doaz,
erlojuan hamabiak,
pistola baten tiroaz
erortzen dira gorputzak.
Joan zaitez hegan usotxo,
hilobira hegan egin,
non dagoen Micailatxo
Simon maitalearekin.
|
