Arrosa gorriak

J.L. Tinoco

J. Niza

M. Alegre

euskaratzailea:

Arantxa Arrizabalaga

Maiatzean jaio nintzen

arrosen hilabetean, diote,

agian horregatik arrosaz neure lorea egin nuen

—sinbolo bat—

nere buruarentzat bandera mota bat

eta urtero

maiatza iristean

edo zehazkiago maiatzaren hamabia

goizeko hamarrak eta laurdenetan

—ni jaio nintzen ordua—

amak nere gelako atera irekitzen zuen

musu batez esnatu

eta arrosa gorri sorta bat ipintzen zuen ontzi batean

hitzik gabe

bere eskuek soilik, arrosak konpontzen

irriz eta samurtasunez betetako isiltasun harrigarri hura ofiziatzen zuten

Garai hartan eguzkia nere leihoan bertan jaiotzen zen.

Leihoa irekitzen nuen:

aurrez, enparantza

ijitoen enparantzako zuhaitz zaharra

Maiatza iristean leihoa irekitzen nuen

eta ijito karroza eta ke usain horretaz mozkortzen nintzen

eta nere leihoko bidai guztien haizea arnazten nuen

munduko hiriburua

bide guztiak hasten ziren enparantzari begiratuz.

Eta dena zihur zegoen garai hartan

edo behintzat

ezerk ez zuen erremediaezinaren zaporea

ez eta nere izebaren heriotzek.

Denbora luzez argazkietan eta lorategian jarraitu zuen

magnolioen itzalean bordatuz

etxean zehar zebilen

eguneroko hots txikietan

pixkanaka pixkanaka

nere izeba lehen eseritzen zen aulkian orain eseritzen

ziren ausentziekin nahastuta joan zen arte.

Eta beste egun batean

betikotasun gainean ezarrita

dena betirako zihur balego bezala

begi askok nere loa zaintzen

batzuetan ameskaiztoak nituen gauerdian urduri esnatuz

nazirudien zerbait puskatzear zegoela

eta orduan nere hotsa: ama!

eta segituan, hots horrek, hain gozoa lasaia nere baitan sarturik

fantasmak bidali egiten zituen

eta berriro nere gela zen

nere etxeko epeltasun gozoa

samurtasunaren gailurrean.

Ez zegoen poliziarik garai hartan

inork ez zuen nere loaren lasaitasuna lapurtuko

inor ez zen gauerdian etorriko ni eramateko

nahikoa baitzen nik deitzea: ama!

eta segituan ahots horrek, hain gozoa

fantasma bidali egiten zituen

eta berriro pakea zen.

1963.go maiatzean espetxean nengoen

batzuetan gauerdian

garrasi batek nere buruko

—nere bizitzako ere esango nuke—

ardatz nagusiak lehertzen zituen

eta izerditan esnatzen nintzen

minberatua

arratoi batek —beldurrak agian? urdaila marraskatuko balida bezala

Eta alferrik deitzea

Non zegoen lehen loa bere lekuan nere baitan pakea eginaz

berripintzen zuen ahots hura?

Eta non esnatzea festa bat zen maiatzaren goiz haiek?

Non zegoen samurtasuna?

Non nere bizitza?

1963.go maiatzean espetxean nengoen

lo egiten nuen

—nola esango nuke?—

minutu bakoitzaren gainean esna

erremediaezina ikasia nuen

nere baitan zerbait betirako puskatu egin zen

betirako?

Zer esan nahi du betirakoak?

Alferrik deitzea,

bakardadea fisikoki ikasia nuen

nahiz eta norbaitek aldameneko gelan

—nere herriko ahots urruna balitz bezala— «Aurrera!» esan

Ni, lehenbiziko aldiz,

fisikoki bakarrik nengoen nere ametsaren barruan

batzuetan nere buruko ardatz nagusiak lehortzen zituen garrasiz

betetako ametsaren barruan.

Non zegoen fantasmak kanpora bidaltzen zituen ahots hura?

Eta ikaragarria zen bihar gabeko goiz hura

hormez, mailaz, garrasiz, galderez egindako errealitate zuri eta hotz hura

nahiz eta aldameneko gelan, norbaitek

—hatzez horman joaz esan: egun on!—

Ikaragarria zen zazpi pausoko luzera eta zabalera zuen

inguru estu hartan esnatzea

hain arrotza hain minberagarria

Ameskaiztoen uneak bezain arroz eta minberagarria

esnatzeak errealitateak ez zuela ameskaiztoa desegingo egiaztatzea baitzen.

Nahiz eta nere hatzek hormak joaz, burua altxata,

«egun on!» erantzun zezakeen gizon hari berriak bidali.

Ikaragarria zen maiatzean esnatzea

zihur jakinaz hamabian nere ama ez zela gelan sartuko

nere kopeta musua eta nere hogeitazazpi urteen gainean arrosa gorriak utziz

Agian Zoriontasunari uko egin beharko zaio Zoriontasuna lortzeko?

1963.go maiatzean espetxean nengoen

Bakardadea ikasia nuen

Baita ere gure indar guztiekin oihuka dezakegula

gauerdian esnatzean garrasi bat buruan eta arratoi bat

—beldurra agian?— urdaila marraskatuz,

inor, inor ez dela etorriko gure baitan pakea berripintatzera

eta orduan jakin daiteke gizon baten ardatz nagusiek iraungo duten

zeren, bakarrik zure ahotsak, lagun

erantzungo gauean zure deiadar torturatuari.

Eta ordu horretan

ordurik bakartiena

hortzak estutzea, horman kolpe bat ematea eta zigarro bat piztutzea lortzen baduzu

zure barruko zokonagoan bakardadearekin geratzea lortzen baduzu,

zer alaitasunez,

zer harrigarrizko alaitasunez erantzungo duzu hurrengo goizean: «Egun on!»

nahiz eta ikaragarria izaki maiatzean

zazpi pausoko luzeera eta zabalera duen

inguru hotz eta zuri horretan esnatzea.

Egia da beste bide batzu aukera ditzakegula

baina, beste biderik aukera nezakeen?

Lasai lo egin nezakeen egon nintekeen lekuan

jakinda gauean jotzen duten gizakiak daudela?

Oihu egiten duten gizonak daudela?

Fantasmak nere ametsean sartuta zeuden

samurtasunaren gailurrean egindako nere etxean indarrez sartuta zeuden

fantasmak nere herriko jabeak ziren

eta bat batean, gauerdian etorriko balira eta nik hotsegingo banu:

«Ama!»

nere amaren ahots gozoak

ezingo zuen ezer egin haien aurka.

Nere lana zen

zapalkuntza ezin jasan dugun guztion lana

nik inoiz ez nuen zapalkuntza jasan ahal izandu!

Agian beste biderik aukera nezakeen?

Horregatik

1963.go maiatzean ni espetxean nengoen,

hau da,

nolabait, nere lekuan nengoen...!

Hamabian ez nintzen nere amaren musuaz esnatu.

Goiz hartan,

ezin dut ziurtasunez esan ez bainuen ordularirik

baina agian hamarrak eta laurdenetan,

—ni jaio nintzen ordua—

gartzelariak atea irekirik nere amaren eskutitz bat —irekita jadanik— eman zidan

eta bortxatutako eskutitzaren barruan zetozen orriak zabaltzean,

arrosa gorri baten petalo gorri bat

—odol malkoa balitz bezala—

nere gelako lurrera erori zen.